Institutim bilan faxrlanaman

3. АФФИКСАЛ ОМОНИМИЯ
Шаклдош морфемалар омоним морфемалар дейилади. Шаклдошлик бир тур морфемалар орасида ҳам, турли морфемалар орасида ҳам бўлиши мумкин.
1. Деривацион омонимия:
-ки I: туртки, тепки, кўчки (от ясовчи).
-ки II: ички, кечки, устки (сифат ясайди).
2. Грамматик омонимия:
-(и)ш I: бориш (бормоқ), келиш(келмоқ), кетиш(кетмоқ) (ҳаракат номи шакли).
-(и)ш II: (бирга) ювиш, (бирга) тараш, (бирга) ишлаш (биргалик нисбат шакли).
3. Деривацион-грамматик омонимия:
-(и)м I: йиғим, терим, сиғим (от ясовчи морфема).
-(и)м II: уйим, китобим, соатим (эгалик морфемаси).
4. АФФИКСАЛ СИНОНИМИЯ
Ўзбек тилшунослигида маънодошлик, хусусан, аффиксал маънодошлик билан боғлиқ бўлган масалалар айрим ишларда ёритилган бўлишига қарамасдан, аффиксал маънодошликни ўрганиш ва таҳлил қилиш долзарб масалалардан бири ҳисобланади. Чунки ўзбек тилшунослигида нутқ маданияти, услубшунослик масалаларига, шунингдек, бадиий асар тилини умуман матн лингвистикасини ўрганишга эътибор кучайди. Маданий нутқ сифатларидан ҳисобланган ифодалилик, таъсирчанлик, аниқлик, мантиқлилик, образлилик кабилар маънодошлик ёрдамида таъминланади. Малакавий битирув ишида феълга, равишга ҳамда шахс оти ясовчи аффиксларга хос бўлган ўзаро маънодошлик муносабатлари таҳлил қилинади.
Морфемик синонимия. Барча тур морфемалар маънодошлик муносабатида бўлади. Шу боисдан деривацион синонимия ҳамда грамматик синонимия фарқланади.
Деривацион синонимия. Деривацион морфемаларнинг бир-бирига яқин маъноларни ифодалаши деривацион синонимия дейилади. Масалан, сифат ясовчи -ли, -дор, -сер, -ба морфемалари ўзаро синоним: савлатли, савлатдор, серсавлат, басавлат каби. Бироқ маънодошлик морфемалараро тўлиқ эмас, балки айрим маъно қирралари орасидадир. Яъни бир морфема иккинчи морфема билан барча маънолари асосида синоним бўла олмайди.
Бугунги кунда деривацион синонимия ва деривацион даражаланишни фарқлаш тилшунослигимизда тадқиқини кутаётган муаммолардандир.