Institutí NÓkis filialí «Veterinariyada kàsip etikaSÌ»

Uliwma orta ta’lim
Toǵız jıllıq (I-IX klasslar ) oqıwdan ibarat ulıwma orta ta’lim májburiy bolıp tabıladı. Tálimniń bul túri baslanǵısh tálimdi (I-Iv klasslar ) óz ishine aladı hámde oqıwshılardıń pánler tiykarları boyınsha úzliksiz bilim alıwların, olarda bilim ózlestiriw zárúriyatın, tiykarǵı oqıw-ilimiy hám uliwma ma’deniy bilimlerdi, milliy hám ulıwmadu’nyalıq qádriyatlarǵa tiykarlanǵan ruwxıy-ta’rbiyaliq pazıyletlerdi, miynet kónlikpelerin, dóretiwshilik pikirlew hám átirap-ortalıqqa sanalı munasábette bolıwdı hám kásip tańlawdı qáliplestiredi. Ulıwma orta bilim beriw pıtkeninen keyin tálim pánleri hám olar boyınsha alınǵan bahalar kórsetilgen halda mámleket tárepinen tastıyıqlanǵan úlgidegi attestat beriledi.
Ulıwma orta bilim beriwdiń jańasha sisteması hám mazmunın qáliplestiriw ushın tómendegiler zárúr:
- mekteptiń I-IX klassları sheńberinde sapalı ulıwma orta ta’lim alıwdı támiyinleytuǵın mámleket tálim standartların islep shıǵıw hám engiziw, bunda akademikalıq liceyler hám kásip-óner kolledjlerinen keyin alınatuǵın tálim da’stu’rleri menen logikalıq baylanıslılıq esapqa alınıwı kerek;
- joqarı maman pedagog kadrlar tayarlaw ;
- aymaqlardıń geografiyaliq hám demografik o’zgesheliklerine, shaxs, jámiyet hám mámlekettiń mútajliklerine muwapıq ra’wishte tálim mákemeleri tarmaqların rawajlandırıw;
- oqıwshılardıń qábiletleri hám múmkinshiliklerine muwapıq ra’wishte tálimge qatlamlastirilg’an jantasıwdi engiziw;
- tálim beriwdiń ilg’or pedagogikalıq texnologiyaların, zamanagóy oqıw-stilistik komplekslerdi jaratıw hám oqıw-tárbiya procesin didaktik tárepten támiynlew;
- oqıwshılar kásip-óner tańlaytuǵın hám psixologiyalıq-pedagogikalıq tárepten máslahátlar alatuǵın oraylar tarmaqların shólkemlestiriw.
Orta-arnawli, ka’sip-o’ner ta’limi
Ulıwma orta ta’lim negizinde oqıw múddeti úsh jıl bolǵan májburiy orta arnawlı, kásip-óner tálimi úzliksiz tálim sistemasındaǵı ǵárezsiz tu’r bolıp tabıladı. Orta arnawlı, kásip-óner tálimi baǵdarı akademikalıq licey yamasa kásip-óner kolledji oqıwshılar tárepinen iqtiyariy saylanadı.
Akademikalıq licey mámleket tálim standartlarına muwapıq orta arnawlı tálim beredi. Oqıwshılardıń múmkinshilikleri hám qızıǵıwshılıqların esapqa alǵan halda olardıń jedel intellektuallıq rawajlanıwı tereń, tarawlastirilg’an, qatlamlastirilg’an, kásibke jóneltirilgen tálim alıwın támiynleydi.
Akademikalıq liceylerde oqıwshılar ózleri tańlap alǵan tálim baǵdarı boyınsha (gumanitar, texnika, agrar hám basqa tarawlar ) bilim dárejelerin asırıw hámde pándi tereń úyreniwge qaratılǵan arnawlı kásip-óner kónlikpelerin ózlerinde qáliplestiriw múmkinshiligine iye boladı. Bul kónlikpelerdi oqıwdı arnawlı bir joqarı tálim mákemelerinde dawam ettiriw yamasa miynet iskerliginde ámelge asiriwlari múmkin.
Kásip-o’ner kolledji tiyisli mámleket tálim standartları sheńberinde orta arnawlı, kásip-óner tálimi beredi; oqıwshılardıń kásip-ónerge beyimligi, bilim hám kónlikpelerin tereń rawajlandırıw, tańlap alınǵan kásip-óner boyınsha bir yamasa bir neshe qánigelikti iyelew imkaniyatın beredi.
Kásip-óner kolledjleri úskenelestirilgenlik dárejesi, pedagogikalıq quramnıń saylanǵanlıǵı, oqıw procesiniń sho’lkemlestiriliwi jag’inan jańa tiptegi tálim mákemeleri esaplanadı. Olar bir yamasa bir neshe zamanagóy kásip-ónerdi iyelew hámde tiyisli oqıw pánlerinen tereń teoriyalıq bilim alıw imkaniyatın beredi.
Akademikalıq liceyler hám kásip-óner kolledjlerinde tálim alıw oqıwshılarǵa óz bilimlerin tereńlestiriw hám tańlaǵan qánigeliklerine ıye boliwin támiynleydi. Akademikalıq liceyler hám kásip-óner kolledjleriniń pitkeriwshilerine mámleket tárepinen tastıyıqlanǵan úlgidegi diplomlar beriledi. Bul diplomlar tálimniń keyingi basqıshlarında oqıwdı dawam ettiriw yamasa iyelengen qánigelik hám kásip-óner boyınsha miynet iskerligi menen shuǵıllanıw huqıqın beredi.
Orta arnawlı, kásip-óner tálimin shólkemlestiriw hám rawajlandırıw ushın tómendegiler zárúr:
- akademikalıq liceyler hám kásip-óner kolledjleri iskerlik kórsetiwiniń normativ bazaların islep shıǵıw hám engiziw;
- taraw ushın joqarı tálim mákemeleriniń, islep shıǵarıw, pán hám mádeniyat tarawinıń qánigelerin qosqan halda joqarı maman qánigelerdi tayarlaw hám qayta tayarlawdı, sonday-aq sırt ellerde tayarlaw hám qayta tayarlawdı shólkemlestiriw;
- orta arnawlı, kásip-óner tálimi oqıw mákemeleri ushın tálim hám kásip-óner da’stu’rleri, oqıw-stilistik kompleksler islep shıǵıw;
- akademikalıq liceylerdiń oqıwshıları miynet iskerligi kónlikpelerin iyelewleri ushın qánigelestirilgen da’stu’rler islep shıǵıw hám engiziw;
- kásip-óner kolledjlerinde tayarlanatuǵın qánigelerge salıstırǵanda qánigelik hám kásip-óner, ilmiy tájriybe talaplarınıń dizimin islep shıǵıw;
- aymaqlardıń geografiyaliq hám demografik shárt-shárayatların hám tiyisli tarawdaǵı qánigelerge bolǵan jergilikli mútajliklerdi esapqa alǵan halda orta arnawlı, kásip-óner tálimi sisteması tálim mákemeleriniń dúziliwin hám olar aqılǵa say jaylastıriliwin támiyinlew, olarǵa oqıwshılardı múmkinshiligi barınsha shańaraǵınan ajiratpaǵan halda qamtıp alıw;
- akademikalıq liceyler hám kásip-óner kolledjleriniń materiallıq-texnikalıq hám informaciya bazaların bekkemlew.