«институционал иқтисодиёт»

Оддий утилитаризм
– индивиднинг самарали фаолияти билан боғлиқ 
бўлмаган ҳолда ўз фойдалилигини оширишга интилишидир.

Олий мулк
– давлат мулкининг дастлабки шакли ҳисобланади. 
«Принципал-агент» муаммоси
- «агент»нинг «принципал» топшириғи ва 
кўрсатмасини бажаришдаги ҳийласи (найранги). Ҳийла ишлатиш (найранг) ахборот 
асимметрияси ва «агент» фаолияти устидан назорат қилишнинг юқори даражаси 
туфайли мумкин бўлади. 
Расмий қоидалар
– конституциялар, қонунлар, суд қарорлари, маъмурий 
ҳужжатлар. 
Реклама
– имкониятли харидорларга сотувчилар ҳақида билимлар бериш 
усули. 
Сармоядор 
– бу тадбиркорлик ролидан воз кечган капиталист. 
Солиқ бўшлиғи
– назарда тутилаётган солиқ тушумларининг суммаси билан 
реал йиғилган даромад ўртасидаги фарқ. 
Табақали мулк
– олдинги даврда асосий меҳнат шароити бўлган табиий 
ресурсларга 
табақали 
монополиялар 
шаклланиши 
билан 
тавсифланади, 
мулкдорларнинг ўзларига «бириктирилган» мол-мулкни тасарруф этиш ҳуқуқи 
борган сайин кенгайиши билан изоҳланади.
 
Ташкилий маданият
– ташкилот аъзолари ўртасидаги ўзаро муносабатларни 
тартибга солувчи ва уларнинг жамоавий билимлари ва тажрибасининг ифодаси 
ҳисобланган меъёрлар, қоидалар ва анъаналар йиғиндиси. 
Ташкилот
- ҳукмронлик муносабатлари, яъни иштирокчиларининг айримлари 
- «агентлар» томонидан ўз ҳаракатлари устидан назорат қилиш ҳуқуқининг унинг 

---

149 
бошқа иштирокчиси - «принципал»га топширилиши асосида қурилган 
мувофиқлаштириш бирлиги. 
Ташқи таъсирлар (экстерналийлар)
– нархда ўз аксини топмаган қўшимча 
харажатлар ёки фойдалар. Ижобий ташқи таъсирлар бир иқтисодий субъектлар 
фаолияти бошқа субъектлар учун қўшимча фойдаларнинг пайдо бўлишига олиб 
келган ҳолларда юзага келади, бунда у ишлаб чиқарилаётган неъматнинг 
нархларида ўз аксини топмайди. Салбий ташқи таъсирлар бир иқтисодий субъектлар 
фаолияти бошқа субъектлар учун қўшимча харажатларни келтириб чиқарган 
ҳолларда юзага келади.