Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Ajoyib bo`zbosh-(Dracocephalum formosum gontsch) Hisor tizmasidagi kam uchraydigan o`simlik. Bo`yining uzunligi 15-40 sm bo`lib, u ko`pyillik o`simlik. Barglari yumoloq yoki tuxumsimon, chetlari tekis yoki kungurali shaklda bo`ladi. Poyasi kmbargli bo`lib, guli pushti- binafsharangli, ustki tomoni sertuk bo`ladi. Gullari poyaning uchuda zich to`pgul hosil qiladi. Iyul-avgustda gullab, avgust-sentabrda mevasi yetiladi. Ajoyib bo`zbosh Hisor tizmasida (Cho`lbayir tog`i va Topalang daryosining havzasi) tarqalgan. Tojikistonda ham uchraydi. Asosan, tog`larda, daryo va irmoqlarning yoqalarida hamda buloqlarning atroflarida o`sadi. U urug`idan ko`payadi. Chorva mollarining buloq atroflarida va daryo bo`ylarida ko`plab boqilishi sababli soni kamayib ketgan. O`zbekiston Respublikasi Qizil kitobiga kiritilgan.

Ajriq-(Cynodon dastylon) boshoqdoshlar oilasiga mansub, bo`yining uzunligi 15-25 sm ga yetadigan, ildizpoyasidan ko`payuvchi ko`p yillik o`simlik. Ajriq aprel oyida unib chiqib o`sa boshlaydi. To kechki sovuqlargacha gullab, urug`layveradi. Urug`lari va ilpoyalaridan ko`payadi. Daryo etaklarida, ariq bo`ylarida, tashlandiq yerlarda,tog` etaklarida ko`p o`sadi. Don ekinlari ichida kam o`sadi, u ekin maydonlari uchun katta zarar yetkazuvchi ashaddiy begona o`simlikdir. Ajriq chorva mollari uchun yaxshi ozuqa hisoblanadi. Uning poyasini ham, ildizini ham molar yaxshi yeydi.