|
4
1. Ruwxıyat túsinigi predmeti, maqseti, wazıypaları.
İslam Karimovtıń ruwxıyat ólshemleri hám milliy ruwxıy tikleniw
haqqında
ǵ
ı kontseptsiyaları
Reje:
1. Ruwxıyat túsinigi
2. Ruwxıyat tiykarları pániniń predmeti, maqseti hám wazıypaları
3. İ.A.Karimovtıń ruwxıyattı qásterlew hám milliy ruwxıy tikleniw
kontseptsiyası
4. İ.A.Karimovtıń ruwxıyattıń ólshemleri haqqında kontseptsiyası
5.İ.A.Karimovtıń
ǵ
árezsizlik jıllarında milliy ruwxıyatımızdıń tikleniwi
hám rawajlanıwı jolında
ǵ
ı xızmetleri
Tayanısh túsinikler:
Ruwxıyat, ruwxıy pákleniw,
ǵ
árezsizlik, iyman, itiqat, hújdan, diyanat,
babalarımızdıń húrmeti, milliy ruwxıy tikleniw, ulıwma insanıy qádiriyatlar,
insanparwarlıq, watanparwarlıq, ádalat, teńlik, jetik barkamal áwlad, ullı
tul
ǵ
alar, mánawiyat ólshemleri, ruwxıylıq hám a
ǵ
artıwshılıq.
1. Ruwxıyat túsinigi
Ǵ
árezsizliktiń birinshi jıllarınan baslap-aq İ.A.Karimov óziniń «Istiqlol va
mánaviyat» degen kitabında «Xalqımızdı mánawiy-ruwxıy bekkemlew hám
rawajlandırıw Ózbekistanda mámleket hám jámiyettiń eń áhmiyeti wazıypası»
1
dep belgiledi. Sonnan baslap ruwxıyatımızdıń keleshegine dıqqat hám itibar
kúsheydi. Onıń tárbiyalıq áhmiyetin belgilep beriwdegi ullı istiń
ǵ
amxorshısı
İ.A.Karimovtıń ózi boldı.
Ruwxıyat túsinigi insannıń ruwxıy, aqılıy sıpatları, óziniń pazıyleti,
áhmiyeti,
ǵ
amxorlı
ǵ
ı, qay
ǵ
ırıwı, quwanıshı, múnásibeti, kórsetilip «ruwxıyat
insannıń, xalıqtıń, jámiyettiń, mmlekettiń kúsh-qúdiretin». (İ.A.Karimov)
bildiredi. Ádebiyatlarda ruwxıyat túsinigine kóp sanlı anıqlamalarda ushırasadı.
1
Karimov İ.A. İstiqlol va mánaviyat.-Tashkent: «Ózbekiston». 1994. 7-b.
5
Mısalı: «Ruwxıyat-insannıń sotsiallıq-mádeniy maqluq sıpatında
ǵ
ı áhmiyetidur,
ya
ǵ
nıy insannan mehir-muhabbat, ádalat, tuwrılıq, hújdan, ar namıs hám t.b.
jıyıntı
ǵ
ı». (A.Erkaev). «Mánawiyat insandı haywannan ajıratıp turatu
ǵ
ın joqarı
qádiriyat».
«Mánawiyat
insan
qálbinde
kórinetu
ǵ
ın
ilahiy
nur».
(M.İmamnazarov) hám ta
ǵ
ı basqalar.
Bunday táriypler júdá jeterli. Ruwxıyat keń qırlı, keń mazmunlı, insannıń
názik táreplerin óz ishine alatu
ǵ
ın filosofiyalıq túsinik. Bul máselede barlıq
túsiniklerdi tallay otırıp İ.A.Karimov óziniń «Joqarı mánawiyat-jeńilmes kúsh»
atlı miynetinde: «Ruwxıyat insannıń ruwxıy pákleniwine, qálbiniń keńeyiwine
sharlaytu
ǵ
ın, adamnıń ishki dúnyası, erkin quwatlı, iyman-ittiqatın pútin
qılatu
ǵ
ın, hújdanın oyatatu
ǵ
ın biyqıyas kúsh. Ol bárshe kóz-qaraslarınıń
ólshemi» degen edi. Bul túsinik hár tárepleme durıs bolıp, turmısqa ideyalıq,
ideologiyalıq, a
ǵ
artıwshılıq, mádeniy, diniy hám ádep-ikramlılıq kóz-qaraslardı
ózine tolıq jámlep olardıń ilimiy filosofiyalıq tiykarın beredi.
Bunda ruwxıy pákleniw qálbiniń keńeyiwi degende insanlardıń hadallı
ǵ
ı
kózde tutıldı. Ol: «álbette, bul dúnyada hadal hám pák jasawdı óziniń isenimi,
ádeti dep esaplaytu
ǵ
ın adamlar kóp. Olarda ruwxıyat qarar tapqan. Lekin, bul
ullı pazıyletlerden uzaqta jasaytu
ǵ
ın, ómirdiń mánisin ózinshe túsinetu
ǵ
ın
shaxslarda tabıladı. Olar ózlerin dúnyanıń tutqası, basqalardan ózgeshe,
adamlardıń háwesin keltirgendey etip jasawdı qálep, dáwlet qusı tek onıń
basında tur
ǵ
an sıyaqlı mardıyadı. Bular eldegi ruwxıylıqtı buzadı, hadal
adamlardı ekilendiredi»,-dep keltiredi. Shınında jurt basshımız aytqanday,
«Júzimdi jeń de ba
ǵ
ını soramań» deytu
ǵ
ın adamlar tabıladı. Olar «Esabın tap ta,
eki asa», «Aldamasań sata almaysań», «Bes kúnim xosh kúnim» degen napák
jol menen jasap mal-dúnyanı qanday jol menen tapqanına biypárwa qaraytu
ǵ
ın
mápparaz shaxslar bolıp, olardıń pákleniwi zárúr. Páklengende de,- deydi avtor,
– olar óz baylı
ǵ
ın hadal miynetleri, Allanıń bergen qábileti menen islep tapqan,
6
qalıs hám qayırlı isler menen elge payda keltiretu
ǵ
ın, el jurttıń
ǵ
amı, táshwishi
menen jasaytu
ǵ
ın, bawrı keń, hadal-pák, hújdanları taza, mehr-aqıbetli adamlar
qatarına qosılıp, jámiyet tárepinen qádir-qımbatqa, húrmetke ılayıq bolıw
ǵ
a
erisiwi kerek.
Ruwxıyattıń ekinshi belgisi insannıń ishki dúnyasınıń, erkiniń, iyman-
itiqatınıń pútinligi. İymanı pútin adam erkli, ishki dúnyası bekkem adam.
İymansız adam ishki dúnyası ıdıra
ǵ
an pasıq adam. İymanlılıqtıń arqasında,
xalqımız qorqınıshlı «…bir júz eliw jıllıq ótken tariyxımızda,-deydi
İ.A.Karimov - óziniń ózligin jo
ǵ
altpadı, nahaqlıq húkimlik etken ol zamanlarda
elimizdiń, millettiń, xalıqtıń qay
ǵ
ısı menen jasa
ǵ
an haqıyqıy watanparwar
insanlardı jetilistirdi. Mine usı xalqımızdıń ásirler dawamında
ǵ
ı sınawda jáne de
kúsheyip,
taplanıp bar
ǵ
an
bekkem
erki,
iyman-isenimi,
endi
óz
mámleketshiligimizdi, puqaralıq jámiyetti bekkemlewde bizge kúsh beredi».
Bunday kúshtiń áhmiyetin, avtor Yaponiya hám Qubla Koreyanıń rawajlanıw
mısallarında anıq kórsetedi.
Úshinshi belgi hújdannıń oyanıwı. Onıń áhmiyetin avtor bılay kórsetedi:
«Jámiyet ómirinde ádalat hám haqıyqat, mehir-shápáát, insap, diyanat sıyaqlı
túsiniklerdi qarar taptırıwda, áne usı faktordıń ornı hám tásiri ayrıqsha. Hújdanı
oyaw adam jan-ja
ǵ
ında, átirapında bolıp atır
ǵ
an waqıyalar
ǵ
a, járdem hám
kómekke mútáj insanlardıń máselelerine, ádalatlıqtıń ayaq astı bolıwına parıqsız
qaray almaydı»
3
. Hújdanlı adam el-jurt máplerine keletu
ǵ
ın zıyan
ǵ
a, xalıqtıń
baylı
ǵ
ına qıyanetke hám satqınlıqqa úndemesten qarap tura almaydı.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
