REJA:
Innovatsiya va uning turli tasniflari
Pedagogik innovatsiya tushunchasi
Innovatsiya va uning turli tasniflari
Innovatsiya – bu bozor talabidan kelib chiqqan holda jarayonlar va mahsulotlarning sifatli o‘sish samaradorligini ta’minlash uchun joriy etilgan yangilikdir. Inson intellektual faoliyati, uning fantaziyasi, ijodiy jarayoni, kashfiyotlari, ixtirolari va ratsionalizatorligining yakuniy natijasi hisoblanadi.
“Innovatsiya” atamasi lotincha “novatio” so‘zidan olingan bo‘lib, “yangilanish” (yoki “o‘zgarish”), “in” qo‘shimchasi esa lotinchadan “yo‘nalishida” deb tarjima qilinadi, agar buni yaxlit “Innovatio” ko‘rinishida tarjima qilsak – “o‘zgarishlar yo‘nalishida” deb izohlanadi. Innovation tushunchasi birinchi bo‘lib XIX-asrning ilmiy tadqiqotlarida paydo bo‘ldi.“Innovatsiya” tushunchasi o‘zining yangi hayotini “innovatsion kombinatsiyalar”ni tahlil qilish, iqtisodiy tizimlarning rivojlanishidagi o‘zgarishlar natijasida XX-asrning boshida avstriyalik va amerikalik iqtisodchi Y. Shumpeterning ilmiy ishlarida boshlagan. Shumpeter 1900-yillarda iqtisodda ushbu terminni ilmiy qo‘llashga kiritgan dastlabki olimlardan edi. Innovatsiyaga har qanday turdagi yangilik sifatida emas, balki mavjud tizimning samaradorligini jiddiy ravishda oshiradigan omil sifatida qarashimiz lozim. Keng tarqalgan yanglish fikrlashlarga qaramasdan innovatsiyalar kashfiyotlardan farq qiladi
- Innovatsiya turi:
Moddiy-texnik (uskunalar, texnologiya, materiallar);
Ijtimoiy (iqtisodiy, tashkiliy va boshqaruv, ijtimoiy va boshqaruv, huquqiy, pedagogik).
Pedagogik innovatsiya - pedagogik yangilik; maqsadli progressiv o'zgarishlar, ta'lim muhitiga barqaror elementlarni (innovatsiyalarni) kiritish, alohida qismlar, tarkibiy qismlar va umuman ta'lim tizimining o'zini xususiyatlarini yaxshilash.
Pedagogik innovatsiyalar ta'lim tizimining o'z mablag'lari (intensiv rivojlanish yo'li) hisobidan ham, qo'shimcha quvvatlar (investitsiyalar) - yangi mablag'lar, texnika, texnologiyalar, kapital qo'yilmalar va boshqalarni jalb qilish orqali ham amalga oshirilishi mumkin. (keng rivojlanish yo'li).
Pedagogik tizimlarni rivojlantirishning intensiv va ekstensiv yo'llarining uyg'unligi turli xil, ko'p darajali pedagogik quyi tizimlar va ularning tarkibiy qismlari tutashgan joyda qurilgan "integratsiyalashgan innovatsiyalar" ni amalga oshirishga imkon beradi. Bunday yondashuv bilan innovatsiyalar uzoqqa cho'zilgan, sof "tashqi" faoliyat kabi ko'rinmaydi, balki tizim ehtiyojlari va bilimlarining chuqurligidan kelib chiqadigan ongli o'zgarishlarga aylanadi. Darboğazlarni eng yangi texnologiyalar bilan mustahkamlash orqali pedagogik tizimning umumiy samaradorligini oshirish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |