Innovatsiya 2021: dolzarb muammolar va zamonaviy yechim

Birinchidan,
nuqson 
har 
doim 
nomukammaldir. 
Adabiyotda 
“nomukammallik” soʻzining koʻplab sinonimlari mavjud, masalan, “kamchilik”, 
“qusur”. Biroq, bizning fikrimizcha, “nomukammallik” soʻzi (normativ-huquqiy 
hujjatdagi nuqsonga nisbatan) eng mos keluvchidir. 
“Yetishmaslik” tushunchasining bir oʻzakli soʻzlaridan biri “yetishmayapti” 
fe’lidir (“yetarli emas” ma’nosida), shuning uchun yetishmaslik (bu soʻzning bir 
ma’nosida) zarur biror-bir narsaning yoʻqligini anglatadi. Ammo normativ-huquqiy 
hujjatdagi nuqson, kerakli rekvizitlar kabi nafaqat biron bir narsaning yoʻqligi tufayli, 
balki ortiqchaligi, masalan, huquqiy qoidalarni takrorlash tufayli ham yuzaga kelishi 
mumkin.
“Nomukammallik” soʻzini ishlatishning yana bir sababi bu tushunchaning 
“sifat” kategoriyasi bilan chambarchas bogʻliqligidir. “Nomukammallik” bu u yoki 
bu belgilar boʻyicha mukammal holat - sifatdan chetlanishdan boshqa narsa emas. 
Ikkinchidan,
ushbu nomukammallikning mohiyati bitta yoki bir nechta 
yuridik texnika talablarining buzilishiga olib keladi. Yuridik texnika talablari tasnifi 
asosida biz normativ-huquqiy hujjatlardagi quyidagi nuqsonlar guruhlarini ajratamiz: 
- mantiq qoidalarini buzishdan iborat boʻlgan nuqsonlar; 
- til qoidalarini buzishdan iborat boʻlgan nuqsonlar; 
- tuzilish qoidalarini buzishdan iborat boʻlgan nuqsonlar; 
- rekvizitli talablarni buzishdan iborat boʻlgan nuqsonlar; 
- tartib-taomilli qoidalarni buzishdan iborat boʻlgan nuqsonlar. 
Uchinchidan,
nomukammallik har doim ham salbiy oqibatlarga olib keladi, bu 
normativ-huquqiy hujjatning yaroqliligining pasayishida yoki yaroqsizligida 
ifodalanadi. 
Normativ-huquqiy hujjatning yaroqsizligi, unda jiddiy nomukammalliklar 
mavjudligi sababli faqatgina bir narsani, uning harakatining mumkin emasligini 
anglatadi. 
Mazkur holat normativ-huquqiy hujjatni haqiqiy emas deb tan olish shaklida 
huquqiy oqibatlarga olib kelmaydi, ammo aslida uning mazmuni yoki shakli 
nomukammalligi sababli uning oldiga qoʻyilgan maqsad va vazifalariga erishishda 

---

INNOVATSIYA 2021: DOLZARB MUAMMOLAR VA ZAMONAVIY YECHIM 
Стр. 
69
jiddiy qiyinchiliklar tugʻdiradi. Masalan, normalarning ma’nosini ochib berish uchun 
izohlash talab qilinadi. 
Normativ-huquqiy hujjatlardagi nuqsonlarini tushunishga yondashuvlarni 
koʻrib chiqib, quyidagi xulosalar chiqarish mumkin: 
Birinchidan,
ba’zi bir huquqiy hodisalarga nisbatan “nuqson” kategoriyasi 
koʻplab mualliflar tomonidan koʻrib chiqilgan, ammo ilmiy ishlarda berilgan ta’riflar 
aniqlanayotgan tushunchaning belgilarini ochib bermaydi. 
Ikkinchidan,
normativ-huquqiy hujjat sifatini tushunishni hisobga olgan 
holda, nuqsonning quyidagi ta’rifi shakllantirilishi mumkin: normativ-huquqiy 
hujjatdagi nuqson – bu qonunchilik hujjatning yaroqsizligiga yoki uni qoʻllashni 
qiyinlashishiga olib keluvchi, huquqiy tartibga solishga salbiy ta’sir koʻrsatuvchi, 
norma ijodkorligi va yuridik texnika qoidalariga amal qilmaslik natijasida vujudga 
keluvchi boʻshliqlar, ziddiyatlar, qonun chiqarishdagi xatoliklar kabilarda namoyon 
boʻluvchi nomukammallik.
Uchinchidan,
“nuqson” kategoriyasi tegishli “xato” kategoriyasi bilan 
chambarchas bogʻliqdir: xato faoliyatning oʻziga tegishli, bu holda huquq 
ijodkorligiga, boshqacha qilib aytganda, bu buzilishlarni oʻz ichiga olgan harakatlar; 
nuqson – bu normativ-huquqiy hujjatda aks ettirilgan xatolarning ob’yektiv 
natijasidir.