Innovatsion menejment funktsiyalari

I BOB. Innovatsiyatsiyaning iqtisodiy moxiyati, innovatsion menejment
funktsiyalari va innovatsion faoliyatni boshqarishning jaxon
tajribalari.


1.1. Innovatsiya to`g’risida umumiy tushuncha, uning iqtisodiy mohiyati va zamonaviy nazariy tahlili
Hozirgi davrda O`zbekiston Respublikasi milliy iqtisodiyotining samaradorligi asosilarini tabiiy va mehnat resurslari bilan bir qatorda mamlakatning ilmiy-texnik salohiyati ham tashkil etadi. Iqtisodiyotning sifat jihatida yangi holatga o`tishi innovatsiya faoliyati fan-texnika yutuqlarini yuksak darajada qamrab olgan ishlab chiqarish tarmoqlarini rivojlantirishning ahamiyatini oshirdi, bu oxir-oqibatda iqtisodiy o`sish uchun shart-sharoitlarni ta`minlashning muhim omili hisoblanadi. SHu bilan bir qatorda, barqarorlikni ta`minlash va iqtisodiy o`sishga yo`naltirilgan iqtisodiy islohotlar sharoitida ilmiy-texnik salohiyatni saqlab solish, uni rivojlantirish va qo`llab-quvvatlash chora-tadbirlarini ishlab chiqish zarur.
Butun dunyoda iqtisodiy rivojlanishning muhim omili sifatida tan olingan ilmiy-texnika taraqqiyoti innovatsiya jarayonlari bilan bog’liq. Bu, amerikalik iqtisodchi Djeyms Brayt haqqoniy ravishda qayd etib o`tganidek, fan, texnika, iqtisodiyot, tadbirkorlik va boshqaruvni birlashtiruvchi o`ziga xos jarayondir. Uning vazifasi yangilik yaratishdan iborat bo`lib, g’oyaning tug’ilishidan boshlab uning amalga oshirilishigacha davom etadi va shu tariqa ishlab chiqarish, almashinish, iste`mol munosabatlarining butun majmuini qamrab oladi.
Iqtisodiy adabiyotlarda “innovatsiya”, “yangi kiritilgan sharoit” va “yangilik” kabi tushunchalarning turli talqinlari uchrab turadi. Ba`zi holatlarda ushbu tushunchalar sinonim sifatida ishlatiladi, lekin ularning orasida ma`lum farqlar bor.
“YAngilik” atamasi “ixtiro” tushunchasiga yaqin turadi. YAngilik – biron-bir faoliyat sohasida uning samaradorligini oshirish bo`yicha fundamental, amaliy tadqiqotlar, ishlanmalar yoki eksperimental ishlarning rasmiylashgan natijasi, yakunidir. YAngiliklarning qoidalarni joriy etish yoki o`zlashtirishning quyidagi tashkiliy variantlari aniqlangan:
- ijtimoiy muassasaning mavjud (hozirgi) tashkiliy tuzilmasi (yangilikni o`zlashtirish uchun qo`shimcha vakolat olgan bo`g’ini);
- maxsus maqsadli tuzilmani shakllantirish (bu tuzilma belgilangan davrda innovatsiya g’oyasining moddiylashuvini ta`minlashga xizmat qiladi);
- aralash tuzilma yoki tshkiliy tuzilma (mavjud va maqsadli tuzilma elementlarini birlashtiradi).
“Yangi kiritilgan sharoit” esa – bu yangi texnika va texnologiyalarni, korxonachilik va boshqarishning takomillashtirilgan uslublarini o`zlashtirishdir.