Innovation in the modern education system

Kalit so
ʻ
zlar:
―Devoni Foniy‖, Muxtara-ixtiro, ―Dar javobi g‗azali guzashta‖ 
 
Azaldan musulmon Sharqi she‘riyati tarixini Alisher Navoiy lirikasisiz 
tasavvur etib bo
ʻ
lmaydi. Uning lirik merosi o
ʻ
zigacha yaratilgan fors-tojik va 
turkiy she‘riyatning davomi bo
ʻ
lish bilan birga barcha zamonlardagi o
ʻ
zbek 
she‘riyatining eng yuksak cho
ʻ
qqisi hamdir. Har ikkala tilda yuksak badiiy 
asarlar yarata olish qobiliyatiga ega bo
ʻ
lgan hassos shoir 45 ming misraga 
yaqin turkiy tildagi she‘rlari va 12 ming misradan ortiq fors-tojik tilidagi nazmiy 
merosi bilan o
ʻ
sha davr she‘riyati rivojiga katta hissa qo
ʻ
shdi. 7 ta she‘riy 
devon tartib qildi. Har bir devon o
ʻ
ziga xos farqli va mushtarak jihatlarga 
egadir. Navoiyning forsiy tildagi merosi ―Devoni Foniy‖ga jamlangan. ―Foniy 
devoni‖ — Alisher Navoiyning Foniy taxallusi bilan forsiy tilda yozgan she
ʼ
riy 
asarlari majmuasi sanaladi. Navoiy bu devonini umrining so
ʻ
nggi yillarida, 
taxminan 1492-1498-yillar orasida tuzgan. Ulug‗ shoir ―Muhokamat ul-
lug
ʻ
atayn‖ asarida o
ʻ
zining forsiy tildagi she
ʼ
rlaridan Xoja Hofiz Sheroziy 
devoniga o
ʻ
xshatib devon tuzganini ma
ʼ
lum qilarkan, shunday deydi: ―Yana 
forsiy g
ʻ
azaliyot Xoja Hofiz tavridakim, jame
ʼ
suxanadolar va nazmpiyrolar 
nazarida mustahsan va matbu
ʼ
dir, tartib beribmenkim, olti mingdan ab
ʼ
yoti 
adadi (―baytlar miqdori‖) ko
ʻ
prakdurki, ko
ʻ
prak ul hazratu (Xoja Hofiz) 
she
ʼ
riga tatabbu
ʼ
voqe
ʼ
bo
ʻ
lubdur‖. Devondagi she
ʼ
rlarning katta qismini 
Navoiy salaflari va zamondoshlarining g
ʻ
azallariga yozilgan tatabbular tashkil 
etadi. 554 g
ʻ
azaldan 237 tasi Hofiz Sheroziy, 52 tasi Abdurahmon Jomiy, 33 
tasi Xusrav Dehlaviy, 25 tasi Sa
ʼ
diy Sheroziy, 5 tasi Mavlono Kotibiy, 5 tasi 
Mavlono Shohiy, 4 tasi Kamol Xo
ʻ
jandiy singari ulug‗ shoirlarning g
ʻ
azallariga 
bog
ʻ
langan tatabbulardir. Bunda eng ko
ʻ
p g
ʻ
azal Hofiz Sheroziy g
ʻ
azallariga 
bog
ʻ
langani va uning she
ʼ
rlaridan ilhomlanib yozilgani Navoiyning bu buyuk 
iste
ʼ
dod egasiga ixlosi yuksak bo
ʻ
lganidan dalolat beradi. Devondan Navoiy 
(Foniy)ning o
ʻ
z original g‗azallari ham o
ʻ
rin olgan. Shoir ularni ―Muxtara‖, 
―Ixtiro‖ deb atab, shu yo
ʻ
sinda tatabbulardan ajratib ko
ʻ
rsatgan. Shoirning 

---