Innovation in the modern education system

Matematik qobiliyat 
bu – matematik tushunchalar mohiyatini ijodiy 
tasavvur qilish, zehnli bo‗lish, ma‘lum bir faoliyatga nisbatan ortiqcha 

---

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
563
qiziquvchanlikda, moyillikda va intilishda namoyon bo‗ladigan qobiliyat turi 
hisoblanadi [3]. 
Matematik qobiliyat o‗quvchilar ichki motivatsiyasining tabiiy asosini 
tashkil qiladi. U ishtiyoq, moyillik, mehnatsevarlik, ishchanlik, talabchanlik 
kabilarning mahsulidir. Aynan aniq bir predmetga uzoq muddatli, chuqur, 
turg‗un qiziqishlar asosida ishtiyoq tarbiyalanadi va qobiliyatlar rivojlantiriladi. 
Biroq bola jalb qilingan har qanday faoliyat ham avtomatik ravishda uni 
ushbu faoliyatga bo‗lgan qobiliyatini shakllantirib, rivojlantiravermaydi. 
Qobiliyatlarni shakllantirish va rivojlantirish uchun faqat tashqi sharoitlar 
mavjudligi yetarli emas, shuningdek, maxsus ichki sharoitlar, ya‘ni muayyan 
zehn-iste‘dod nishonalari ham muhim. 
Har qanday faoliyat insondan bir qobiliyat emas, balki bir-biriga bog‗liq 
bo‗lgan bir nechta qobiliyat bo‗lishini talab qiladi. Psixologik adabiyotlarda 
ta‘kidlanadiki, biron-bir xususiy qobiliyatning yetishmasligi, sust rivojlanishi 
boshqa, kuchli rivojlanayotgan qobiliyatlar hisobidan qoplanishi mumkin va 
hokazo. Qobiliyatlarning bunday qoplanish xususiyati turli faoliyat turlarini 
egallash, kasb tanlash uchun juda keng imkoniyatlar beradi. 
Ketma-ket, mantiqiy fikrlash qobiliyati notanish murakkab sharoitda 
yuzaga keladi. Maktab matematika olimpiadalarida ana shunday 
kutilmagan qiyinchiliklarga masalalarni yechish jarayonida duch kelinadi. 
Bunday masalalarni yechish o‗quvchidan qo‗shimcha bilim emas, balki 
savol mazmunini to‗g‗ri tushunish va o‗ziga xos qobiliyatni, nostandart 
fikrlashni talab qiladi. 
Matematik qobiliyatlarni tadqiq etgan olimlarning fikrlari bu psixologik 
va pedagogik fenomen to‗g‗risida turli qarashlarga ega ekanligini ko‗rsatadi 
(1-jadval).