7
“Informatika va AT” o„quv xonasida kompyuterlarni
o„zaro aloqani tashkil etish bo„yicha mijoz/server usulidan
foydalanuvchi tizimlarni ikki turga ajratish mumkin:
• bir turdagi tarmoq
1
• ajratilgan fayl serverli
tarmoq
2
8
O‗quv mashg‗ulotlarni olib borishda bir turdagi tarmoqda mijoz kompyuterlar
o‗zaro ta‘sirini boshqarishning yagona markazi yo‗q va ma‘lumotlarni saqlash uchun
yagona qurilma mavjud emas. Bu tarmoqning operatsion tizimi barcha mijoz
kompyuterlar bo‗yicha tarqalgan. Har bir tarmoq ish stansiyasi ham mijoz ham server
vazifasini bajarishi mumkin. U boshqa mijoz kompyuterlardan olingan so‗rovlarga
xizmat ko‗rsatishi va o‗z so‗rovlarini tarmoqqa jo‗natishi mumkin. Foydalanuvchi bu
tarmoqda boshqa mijoz (ish stansiya)larga ulangan barcha qurilmalar (printerlar,
qattiq disklar va hakozolar)dan erkin foydalana oladi.
9
O‗quv mashg‗ulotlarini olib borishda tarmoqdan
foydalanish o‗quvchilarni bir – biri bilan axborot
almashinishi, berilgan topshiriqlarni hamkorlikda
bajarishi uchun qulay hisoblanadi. Lekin, o‗quvchilarni
mavzudan tashqari dasturlarga kirishi va ularni
bajaradigan amaliy ishlarini tarmoq orqali nazorat
qilish noqulaydir.
O‗quv jarayonda tarmoqdan foydalanilganda, asosiy
afzalliklar va kamchiliklar qatoriga quyidagilarni
kiritish mumkin.
10
T
armo
q
afzalligi
Narxi arzon va o‗ta ishonchliligi
Qiymatining pastligi (tarmoqqa ulangan barcha
kompyuterlardan foydalaniladi va tarmoqning
ishlashi uchun DT bahosining o‗rtachaligi);
Axborot o‗tkazish ishonchligi (bitta mijoz kompyuter
ishdan chiqqanda axborotning faqat qismlaridan
foydalanish mumkin bo‗lmaydi).
11
T
armoq kamchili
gi
tarmoq ish samaradorligining mijoz
kompyuterlar soniga bog‗liqligi
tarmoqni boshqarish murakkabligi
axborotni himoyalashning qiyinligi;
mijoz kompyuterlarni DTini yangilash va
o‗zgartirish qiyinligi
12
Tarmoq ish samaradorligining mijoz kompyuterlar soniga bog‗liqligi, tarmoqning ishi bir
vaqtda ishlayotgan mijoz kompyuterlar soni 10 ta dan ortiq bo‗lmagandagina samarali
bo‗ladi.
Ajratilgan fayl serverli tarmoq – kompyuterlardan biri tarmoq serveri – umumiy
foydalanadigan ma‘lumotlarni saqlash, mijoz kompyuterlar o‗rtasidagi o‗zaro aloqani
tashkil etish, servis xizmatlarini amalga oshirish funksiyasini bajaradi. Bunday
kompyuterda operatsion tizim bajariladi va barcha ajratiladigan qurilmalar (qattiq disklar,
printerlar, modemlar va h.k.) unga ulanadi, ma‘lumotlarni saqlash, topshiriqlarni bosmadan
chiqarish, topshiriqlarga masofadan turib ishlov berish vazifalarini bajaradi. Mijoz
kompyuterlar server orqali o‗zar aloqa qiladi, shuning uchun bunday tarmoqni mantiqiy
tashkil etishni ―yulduz‖ topologiyasi tarzida tasavvur etish mumkin. Bunda markaziy
qurilma server hisoblanadi.
13
Bu
tarmoqning
o‗quv jarayonida bir qator
imkoniyatlari mavjud bo‗lib, o‗quvchilarni mijoz
kompyuterlar orqali serverdan axborotlarni olish,
o‗rganish, qayta ishlash va namoyish qilish mumkin.
O‗qituvchi tarmoq orqali o‗quvchilarni nazorat
qilishi, har bir o‗quvchi bilan alohida ishlashi,
mavzudan tashqari dasturlarga cheklovlar o‗rnatish
mumkin.
Ajratilgan fayl serverli tarmoqdan foydalanishda
quyidagi afzallik va kamchiliklari mavjuddir.
Do'stlaringiz bilan baham: |