Informatika va axborot tеxnologiyalari fanidan ma’ruzalar matni

4. Multimedia vositalarining qo‘llanish sohalari.
Xozirgi kunda to‘g‘ridan to‘g‘ri INTERNET tarmog‘iga kirish xizmati distant uslubi asosida ta’lim berish uchun elektron pochtalar, kompyuterkonferensiyalari va ma’lumotlarning elektron bazasida foydalaniladi. Axborotlashgan tezkor kanalling rivojlanishi yangi gipermedia tizimini berib, u uz ichida INTERNET tarmog‘iga kirishning uchta asosiy xizmatini mujassamlashtiradi va foydalanuvchining interfeysini (mulokotni) yanada takomillashtirishga yerdam beradi. Masalan, maltikast texnologiyalarining, konferensiya vositalarining va multimedia kompyuterlarining mavjudligi INTERNET tarmog‘i orqali videokonferensiyalarni yulga kuyishga imkoniyat beradi. Shunday kilib, bunday gigant axborotlashgan tarmoq o‘quvchilarning distant uslubi asosida zamonaviy bilim olishlari uchun keng sharoit yaratib beradi.
Bugungi kunda matnlar va matematik formulalarni kayta ishlash uchun odatiy tusga aylangan tovush va tasvirning kompyuterli kayta ishlash imkoniyatining paydo bo‘lishi, shubxasiz, butun insoniyat faoliyatiga tasir kursatadi. Multimedik tizimlarini kurish uchun foydalanilayetgan kompyuterning xisoblash kuvvatini oshirishgina yetarli emas, buning uchun kushimcha apparatli kullab-kuvvatlash analogli audio va videosignallarni rakamli ekvivalentga kushish va uning teskarisi uchun zarur bulgan analogli-rakamli (ARU) va rakamli-analogli uzgartirgich (RAU) videoprosestorlar, maxsus integral chizmalar va boshqalar ham zarur. Odatda, yukorida kursatilgan kushimcha apparatli vositalar kompyuterlarning video va audio imkoniyatlarini kengaytiruvchi turli platalar kurinishida shakllanadi:
kuchmas video tasvirlar bilan ishlash uchun TARGA palatasi;
harakatlanuchi videotasvirlarni yezish va aks ettirish uchun Vdeo Blaster, Video Spigot, Intel Smart Video Recorder palatalari;
Microsoft firmasining Sound Blaster, Sound Galaxy, Sound for Windows audioplatalari;
Video va audio axboroti bilan ishlashning zaruriyati ma’lumotlarning katta xajmi va ularni uzatishning yukori tezligi bilan boglik kuplab muammolarni yuzaga keltirdi. Bu audeo-video axborotning mayda texnalogiyalarini rivojlantirish va jamgaruvchilarning yangi namunalarini yaratishning boshlanishi bo‘ladi. Masalan, 650Mb li va 150kb/s xisoblash tezligidagi CD-ROM optik kompakt diski shu jumladandir.