Axborot ta‘minoti - hujjat aylanmasi va hujjatlar shaklini rasional holga keltirishni o‗z
ichiga olgan axborotni joylashtirish hamda tashkil qilish bo‗yicha uslub va vositalar yig‗indisi.
Huquqiy ta‘minot - axborot tizimini yaratish va funksiyalashtirish-ni tartibga soluvchi
huquqiy me‘yorlar yig‗indisi.
Lingvistik ta‘minot - inson va tizim orasidagi muloqotni ishlab chiqish hamda ta‘minlash
uchun axborotlarga ishlov berishda va foydalanishning turli bosqichlarida ishlatiladigan til
vositalari yig‗indisi.
Tashkiliy ta‘minot - axborot tizimidan foydalanish va unga samarali axborot xizmati
ko‗rsatish bo‗yicha tashkiliy tadbirlar hamda boshqarish hujjatlari majmuasi. Hozirgi jamiyatda
axborotni qayta ishlash texnologiyalarining asosiy texnik vositasi bo‗lib shaxsiy kompyuterlar
xizmat qilayapti. U texnologik jarayonlar konsepsiyasini qurish va undan foydalanishga ham,
ko‗p natijali axborot tizimiga ham muhim ta‘sir ko‗rsatadi. Shaxsiy kompyuterlarning axborot
sohasiga tatbiq etilishi va aloqaning telekommunikatsiya vositalarida qo‗llanishi yangi axborot
texnologiyasi paydo bo‗lishiga olib keldi. Bunday texnologiyani
zamonaviy axborot
texnologiyasi
deb yuritish odat tusiga kirmoqda.
Umuman olganda, z
amonaviy axborot texnologiyalari
tarkibiga kompyuter texnikasi,
dasturiy va telekommunikatsiya vositalarini qo‗llagan holda foydalanuvchining faol ishtirokida
amalga oshiriladi-gan yuqori darajadagi do‗stona interfeysli axborot texnologiyalari kiradi.
Demak, zamonaviy axborot texnologiyasi deganda, nafaqat kompyuter texnikasi va uning
dasturiy ta‘minotidan foydalanish, balki, masofaga axborot uzatish (telekommunikatsiya)
vositalari hamda tizim bilan foydalanuvchi orasidagi bevosita interaktiv muloqot qilish
imkoniyati (do‗stona interfeys) ham mavjud bo‗lishi tushuniladi.
Zamonaviy axborot texnologiyalari qayta ishlanadigan axborotning turiga qarab farqlanadi.
Masalan, ma‘lumotlar ustida hisoblash amallarini bajarish, katta hajmdagi axborot massivlariga
ishlov berish kabi amallarni bajarish uchun algoritmik tizimlardan, ma‘lumot bazalarini
boshqarish tizimlaridan yoki jadval protsessorlaridan foydalaniladi. Matnlarga ishlov berish
(matnlarni kiritish, tahrir qilish, kerakli shaklga keltirish, chop etish va h.k.) matn yoki gipermatn
protsessorlari yordamida amalga oshiriladi. Bilimlar bazasiga ishlov berish uchun ekspert
tizimlaridan foydalaniladi. Real dunyo ob‘ektlarini aks ettirish uchun multimedia vositalari
qo‗llaniladi va h.k. Lekin bunday bo‗linish shartli bo‗lib, ular integrallashgan holda qo‗llanilishi
mumkin. Masalan, matn protsessorlarida grafik axborotga ishlov berish yoki murakkab
bo‗lmagan hisoblash amallarini bajarish imkoniyatlari ham mavjud.
1.3-rasm. Zamonoviy axborot texnologiyalarining qayta ishlanayotgan axborot tipi
bo‗yicha farqlanishi.
Shunday qilib, zamonaviy axborot texnologiyalari axborotni qayta ishlash jarayonlari
haqidagi zamonaviy tasavvurlarni aks ettiruvchi keng tushunchadir.
Axborot texnologiyalarining qo‗llanish sohalari:
Kosmonavtikada uchish ob‘ektlarini boshqarish;
Mudofa texnik vositalarini boshqarish;
Yirik ishlab chiqarish ob‘ektlarini boshqarish;
Iqtisodiyotni boshqarish (bank,moliya, el. tijorat v.b.);
Davlat boshqaruvida (vazirliklar, xokimlik,ish yur.);
Ta‘lim jarayonida (dt, el.darslik, prez, el.lug‗at);
Ob‘ektlarni loyihalash (grafika, dizayn, model);
Matbuot, OAV (Radio, televidenie);
Axborot almashinish (Internet, el.pochta) v.b.
Faollashtiruvchi savollar:
1.
Informatika fanining asosiy vazifalari nimalar?
2.
Axborot texnologiyalari deganda nimani tushunasiz?
3.
Axborot tizimi kengroq tushunchami yoki axborot texnologiyalari?
4.
Axborot tizimida qanday jarayonlar kechadi?
5.
Axborot tizimining ta‘minotlari deganda nimani tushunasiz va ular nimalardan tashkil
topgan?
6.
Zamonaviy axborot texnologiyalari nima?
7.
Ishlov beriladigan axborot turiga nisbatan qo‗llanadigan axborot texnologiyalarini
tasniflab bering.
Do'stlaringiz bilan baham: 
