Информатика ва ахборот технологиялари”

2.3. Таълим сифатини таъминлашда электрон таълим ресурсларини тадбиқ этишнинг иқтисодий самарадорлиги


Иқтисодий самарадорлик - натижанинг нисбий кўрсаткичи ҳисобланади ва фақат мусбат миқдор бўлиши мумкин.
Қуйида электрон таълим ресурсларини олий таълим муассасаларида тадбиқ қилишнинг самарадорлиги ҳисоблаш кўрсатилади [31].
Биринчи навбатда тизимнинг таннархини ҳисоблаш лозим. Ундан кейин профессор-ўқитвчиларнинг талабаларни ўқитишда электрон таълим ресурсларини қўллашдан олдин ва кейин сарфлаган вақтини ҳисоблаш керак. Шунингдек, компьютернинг амартизацияси нормасини ва олий таълим муассасаларида электрон таълим ресурсларининг кунлик фойдаланишда электроэнергия учун қилинган харажатларни ҳисоблаш зарур.
Итерактив таълим модулининг таннархи бўйича ҳисоблашлар қуйидаги жадвалда берилган.
3-жадвал
Иқтисодий самарадорликни ҳисоблаш учун маълумотлар

Кўрсаткичлар номи	Ўлчов бирлиги	Белгилашлар	Қийматлар
Компьютернинг амартизация нормаси	%	HA	15
Компьютер нархи	сўм	СА	2500000
Эл.энергиянинг нархи 1кВт	сўм	Скв	5,37
Компьютернинг қуввати	кВт/с	Кқ	0,25
Дастурчининг ставкаси	сўм	Сдр	2500000
Бир ойлик иш вақтининг фонди	соат	Ф во	144
Бир йиллик иш вақтининг фонди	соат	Ф вй	1584

Бу ерда электрон таълим ресурсларининг таннархини ҳисолашда дастучи учун бир соатда тўланадиган иш ҳақини ҳам ҳисобга олиш керак. Бу сумма кейинчалик электрон таълим ресурсларининг таннархини ҳисолашда зарур бўлади.

Таннархини ҳисоблашда машинанинг бир соатлик нархи қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:

С_мс=А_мк+С_эл , (1)

Бу ерда С_мс – машинанинг бир соатлик иш ҳақи, сўмда;

А_мк – компьютер амартизациясининг бир соатлик иш ҳақи, сўмда;
С_эл – электроэнергиянинг бир соатлик иш ҳақи, сўмда.
Компьютер амартизациясининг бир соатлик иш ҳақи қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:

Бундан, компьютер амартизациясининг бир соатлик иш ҳақи:

эканлиги келиб чиқади.
Электроэнергиянинг бир соатлик иш ҳақи қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:

Бундан, электроэнергиянинг бир соатлик иш ҳақи:

эканлиги келиб чиқади.
Энди, олинган миқдорлардан фойдаланиб машинанинг бир соатлик иш ҳақи ҳисобланади:

Иқтисодий самарадорликни ҳисоблашнинг кейинги босқичи яратилган ахборот тизимининг таннархини ҳисоблаш бўлади. Яратилган ахборот тизимини вақти қуйидаги жадвалда берилган.