Informatika 8-sinf UzB new 2015 каракалпак pmd

Tiykarg’i’ plata tegis plàtàg’à
ji’ynalg’an elektron sxemalar boli’p,
wog’an bazi’ bir quri’lmalar infor-
maciya almasi’w sistema magistrali’–
shinalar (si’mlardi’n’ woramlari’)
ja’rdeminde baylani’sadi’. Shinalar
kompyuterdin’ barli’q quri’lma-
lari’na parallel jalg’anadi’. Kompyu-
terde u’sh qi’yli’ shina xi’zmet
ko’rsetedi: 
berilgenler (berilgen
mag’luwmatlar) shinasi’, 
adresler
shinasi’, 
basqari’w shinasi’. Tiykarg’i’
platada mikroprocessor, yad quri’lmalari’ ha’m mikrosxemalar,
dawi’s, video ha’m tarmaq platalari’ da jaylasadi’. Wolar tiykarg’i’
platani’n’ arnawli’ 
slot (qi’rqi’m)lari’na jalg’anadi’.
Disk ju’ritiwshi, printer, flash-yad si’yaqli’
quri’lmalar 
portlar dep atali’w-shi’
tiykarg’i’ platadag’i’ arnawli’ wori’n-larg’a
jalg’anadi’. Bul quri’lmalardi’ basqa-ri’w
ushi’n tiykarg’i’ platada 
kontrollerlar dep
atali’wshi’ elektron sxemalar bar. Portlar
parallel (LPT), izbe-iz (COM) ha’m
universal izbe-iz (USB) tu’rlerge bo’linedi.
Izbe-iz port processordan mag’luwmatlardi’
baytlarda aladi’ ha’m quri’lmalarg’a bitlerde
uzatadi’, parallel port baytlarda ali’p baytlarda uzatadi’. A’dette,
mi’shka ha’m modem izbe-iz portlarg’a, printer parallel portqa
jalg’anadi’. Ju’da’ ko’p tiykarg’i’ platalarda mi’shka ha’m klaviatura
do’n’gelek formadag’i’ PS/2 bo’limge jalg’anadi’. Ha’zirgi ku’nde