Informatika 2017 uzb indd

aralashtirilgan alifbo usuli

 deyiladi. Havo issiqligi haqidagi 

yuqoridagi matn bu usulda quyidagi ko‘rinishni oladi:

03 18 14 18 27 34 12 16 17 11 28 28 11 21

Bundan mazkur axborotni yuqorida keltirilgan jadvaldagi ma’lu­

motlarni bilmasdan turib dekodlash juda murakkab ish ekanligini 

ko‘rish qiyin emas.

1. 

Belgi va kelishuvlar haqida ma’lumot bering.

2. 

Kodlash deganda nima tushuniladi?

3. 

Tarixdagi kodlash usullarini tahlil eting.

4. 

Tekis va notekis kodlash usullari mazmunini izohlang.

5. 

Morze kodlash usulining foydali va kamchilik tomonlarini tahlil qilib 

bering.

6. 

Alifbo bilan bog‘liq qanday kodlash usullari bor?

7. 

O‘zingizning kodlash usulingizni ishlab chiqing va «Vatan sajdagoh 

kabi muqaddasdir» iborasini kodlang.

---

21

 4-dars. Sanoq sistemalari haqida

1. Tartiblangan alifbo usulidan foydalanib, quyidagi jumlalarni kod 

lang:

  a) NIMANI EKSANG SHUNI O‘RASAN;

  b) KUCHLI DAVLATDAN KUCHLI JAMIYAT SARI;

  d) BUYUK MAQSAD YO‘LIDA OG‘ISHMAYLIK;

  e) OZ BO‘LSA HAM BILMOQ UCHUN KO‘P O‘QIMOQ ZARUR;

  f) MUSHOHADA QILMASDAN O‘QISH, OVQAT HAZM QILMAS­

LIK BILAN BAROBAR.

2. Aralashtirilgan alifbo usulidan foydalanib, berilgan jumlalarni kodlang:

  a) NAMUNASIZ HECH NARSANI O‘RGANA OLMAYSAN;

  b) DEYDILARKI, KITOB – OFTOB;

  d) KITOB BIZNING DO‘STIMIZ;

  e) KITOB JAVONI – ILM XIRMONI;

  f) ILM SIRLARIGA HAZINA KITOB.

3. Uch kishi «ha» yoki «yo‘q» deb ovoz berayotgan bo‘lsin. Agar «ha» 

so‘zi 1 raqami, «yo‘q» so‘zi 0 raqami bilan kodlansa, ovoz berishning 

barcha natijalarini yozing.

4. «ONA VATAN, MAKTAB» jumlasi «101100000 111000110000100, 

011000010110000001» kabi kodlangan bo‘lsa, har bir harfga mos kodni 

aniqlang.

5. Avvalgi mashqdagi jumla belgilariga mos kodlarning o‘rnini almashtirib 

qayta kodlang.