Informati va informatikaga iod fanlar jadal su’ratlar bilan rivojlanib bormoqda

Uzilishlar uchun talablarning kanallari (IRQ), yoki uskuna uzilishlari, tizimli plataga (protsessorga) biror talabni qayta ishlash zaruriyati haqida xabar berishi uchun foydalaniladi. Uzilishlar kanallari, tizimli platadagi o‘tkazgichlar va ulanish joylaridagi mos kontaktlardan tashkil topgan. IRQ ni olgandan so‘ng kompyuter uni qayta ishlash uchun, styokda protsessor registrini tashkil etuvchilarini saqlashdan iborat bo‘lgan, maxsus protsedurani bajarishga kirishadi.

Uzilishlarning aniq nomerlariga (kanallariga) mos keluvchi xotira manzillarining ro‘yxatlari saqlanuvchi, uzilishlar vektorlarining jadvaliga murojat amalga oshiriladi.

Hosil qilingan uzilish nomeriga bog‘liq, shu kanalga tegishli bo‘lgan dastur ishga tushiriladi. Vektorlar jadvalidagi ko‘rsatkichlar, talab jo‘natgan plataga xizmat ko‘rsatuvchi dastur drayverlari yozilgan xotira manzillarini aniqlaydi.

Masalan, tarmoq platasi uchun uzilishlar vektori,u bilan ishlash uchun mo‘ljallangan tarmoq drayverlarining manzillarini o‘z ichiga oladi; qattiq disk nazoratchisi uchun vektor nazoratchiga xizmat ko‘rsatadigan BIOS dasturiy kodiga ko‘rsatma beradi.

Talab jo‘natilgan qurilmaga xizmat ko‘satish uchun zarur muolajalar bajarilganidan so‘ng, uzilishlarni qayta ishlash protsedurasi ptotsessor registridagi ma’lumotlarni (styokdan chiqarib olib) qayta tiklaydi va kompyuter boshqaruvini uzilishdan oldin bajarilayotgan dasturga yuklaydi.

Uzilish sababli kompyuter tashqi hodisalarga o‘z vaqtida ta’sir ko‘rsata oladi. Masalan, tizimga ketma-ketli portdan har yangi bayt kelib tushganda, IRQ ishga tushadi. Uskunali uzilishlar prioritetlar ierarxiyasiga ega:Uzilishlar nomeri qancha kichik bo‘lsa,prioriteti shuncha yo‘qori bo‘ladi.Yo‘qori prioritetli uzilishlar imtiyozga ega bo‘lib “uzilishlarda uzilish” hosil qilishi mumkin. Natijada kompyutyerda, ichiga solingan, uzilishlar hosil qilinadi. Katta miqdordagi uzilishlarni generatsiyalashda styok to‘lib ketishi mumkin va buning natijasida,kompyuter osilib qoladi.

Tashqi asbob –uskunali uzilishlar ko‘p hollarda niqoblangan uzilishlar deb ataladi,ya’ni protsessor boshqa kritik operatsiyalarni berayotganda, ularni vaqtincha o‘chirib turish mumkin (“niqoblash”).