İnformasiya-kommunikasiya texnologiyalarının mahiyyəti və fənnin predmeti

74/Mühəndis biliklər . Hazırda biliyin əldə edilməsinin 3 istiqaməti daha geniş yayılmışdır: 1) avtomatlaşdırılmış üsullar əsasında ekspertlə xüsusi proqramın dialoqu nəticəsində bilik bazasının yaradılması. Bu üsulda biliyin strukturu əvvəlcə proqramda təsvir edilir, lakin biliyin formallaşdırılmış strukturunu əvvəlcədən işləmək tələb olunur. Üsul biliyin alınması və ya aĢkarlanması adlanır; 2) bilik mühəndisinin bilik mənbəyi ilə canlı əlaqəsi nəticəsində biliyin əldə edilməsi və bilik bazasına proqramlaşdırılmış üsullarla daxil edilməsi. Bu üsul biliyin seçilməsi adlandırılır; 3) biliyin əldə edilməsi, aşkarlanması üçün məlumat təhlilinin model, metod və alqoritminin iĢlənməsi. Bu üsul biliyin formalaşdırılması adlanır. Üsul ənənəvi olaraq bilik bazası sahəsində araşdırmaların ən perspektiv və fəal surətdə inkişaf etdirilən istiqaməti hesab edilir. Biliyin seçilməsi prosedurunun üç cəhəti fərqləndirilir: psixoloji, linqvistik və qnesiliji cəhətlər. Psixoloji cəhət biliyin alınmaında, seçilməsində əsasdır.

74. 
    
75. 
    Ekspert oyunları. Biliyin seçilməsi prosesində ekspert oyunları metod kimi istifadə edilir. Ekspert oyunları üç metodun müəyyən elementlərini özündə birləĢdirir: 1) mütəxəssis hazırlığında və modelləşdirmədə geniş istifadə edilən işgüzar oyunlar; 2) diaqnostik oyunlar; 3) təlimdə daha çox istifadə edilən kompüter oyunları. ĠĢgüzar oyunların məqsədi müəyyən qrup iştirakçılarının hər hansı fəaliyyətinin real mənzərəsini nümayiş etdirməkdir. Təlim, istehsalat və elmitədqiqat xarakterli oyunlar fərqləndirilir. Kompüterlərdə yüzlərlə proqramlar iĢgüzar oyunlarda istifadə olunur: 1. mövqe oyunları (şahmat, dama və s); 2. dinamik oyunlar (hərəkər edən obyektə atəş açmaq, futbol və s.); 3. istifadəçinin süjetə müdaxiləsinə imkan verən dialoq oyunları; 4. təlim xarakterli oyunlar. Mətnşünaslıq (tekstologiya) metodları sənəd-informasiya daşıyıcılarının təhlilinə, sintezinə əsaslanır. Funksional struktur – məsələni həll edən zaman ekspertin istifadə etdiyi mühakimələri və qəbul etdiyi qərarları əks etdirən modellərdir
    
76.