İnformasiya-kommunikasiya texnologiyalarının mahiyyəti və fənnin predmeti

56.Kompüter şəbəkələrinin təyinatı və təsnifatı.
İki və daha artıq kompüterin fiziki cəhətdən birləşməsi kompüter şəbəkələrini əmələ gətirir. İki kompüterin sadə birləşməsi birbaşa birləşmə adlanır. Kompüter şəbəkələrinin yaradılması zamanı əsas məsələ,avadanlığın elektriki və mexaniki xassələrinin uyğunluğunun təmin olunması və verilənlərin formatı və kodlaşdırılması sisteminə görə məlumat təminatının uyğunluğunun təmin olunmasıdır. Beynəxalq Standartlaşdırma İnstitutunun İSO sisteminin təklifləri əsasında kompüter şəbəkəsinə 7 təbəqədə baxılır. 1. Tətbiqi təbəqə( APPLĠCATĠON LAYER). 2. Təqdimetmə səviyyəsi ( PRESENTATĠON LAYER ). 3. Seans təbəqə (SESSĠON LAYER) . 4. Nəqliyyat təbəqəsi (TRANSPORT LAYER). 5. Şəbəkə səviyyəsi (NETWORK LAYER). 6. Kanal səviyyəsi (DATA LİNK LAYER). 7. Fiziki səviyyə (PHYSĠCAL LAYER).Bütün kompüter şəbəkələri 2 funksiya ilə təyin olunur : Şəbəkənin aparat və proqram ehtiyatlarından birgə istifadə olunmanın təmin olunması; Verilənlər ehtiyatına birgə daxil olunmanın təmin olunması.

57. 
    .Lokal şəbəkələrin topologiyaları.
    

Lokal şəbəkələr aşağıdakı parametrlərlə xarakterizə olunur: şəbəkənin əhatə dairəsi - lokal şəbəkənin əhatə etdiyi sahənin ölçüləri olub verilənləri nəql edən mühitin ümumi uzunluqlarının cəmi ilə ifadə edilir;  ötürmə sürəti - vahid vaxt ərzində ötürülən informasiya vahidlərinin sayı; gecikdirmə vaxtı - informasiya ötürülməsinə sifariş ilə onun qəbul edilməsinə başlanması arasındakı vaxt;  etibarlılıq - imtinaların başvermə ehtimalı və onların bərpası ilə təyin edilən kəmiyyət; inkişaf imkanı - şəbəkəyə heç bir dəyişiklik etmədən, maneəsiz əlavə abonentlərlərin qoşulması; qiyməti - şəbəkənin texniki və proqram təminatlarının ümumi dəyəri. Şəbəkə elementlərinin şəbəkəyə qoşulma konfiqurasiyasına topologiya deyilir. Şin Ulduz Halqa
58.Lokal şəbəkədə istifadə olunan qurgular
1. Konsentrator (Concentrator). İnformasiyanı bir və ya bir neçə şaxələrə nəql edə bilən bu qurğu müstəqil topologiyalı şəbəkələrin yaradılmasında əlverişlidir. Qoşulan kabellərin sayına, növünə və uzunluğuna görə fərqlənən müxtəlif tipli konsentratorlar istehsal olunur. 2. Kommutator (Switch). Kommutatorlar portlar arasında paketlərin yüksəksürətli kommutasiyasını təmin edir. Kommutator portuna qoşulan hər bir qurğuya (server, kompüter və ya konsentrator) şəbəkənin bütün buraxma zolağını təqdim edir. Bu məhsuldarlığı artırır və şəbəkənin cavab vermə vaxtını qısaldır. 3. Təkrarlayıcı (rereater). Təkrarlayıcılar şəbəkədə siqnalların gücləndirən və bərpa edən, onların uzunluğunun artmasına xidmət edən qurğudur.4 . Körpü (bridge). Körpülər əsasən bir qədər fiziki müxtəlifliyi olan identik şəbəkələri birləşdirmək üçündür. 5. Şlüz (gateway). Şlüzlər müxtəlif protokollarla işləyən bir neçə lokal şəbəkəni birləşdirmək üçündür. 6. Brandmauer. Brandmauerlər şəbəkə təhlükəsizliyini təmin etmək üçün lokal şəbəkə ilə qlobal şəbəkə arasında qurulur.7 . Marşrutlaşdırıcı (router). Marşrutlaşdırıcılar şəbəkədə əlaqəni yaradır. Bu qurğular kifayət qədər mürəkkəb xidmət səviyyəsini təmin edir. 8. Modemlər və faks modemlər. Modemlər istifadəçilərə informasya mübadiləsi etmək və internetə qoşulmaq üçün adi telefon xəttindən istifadə etməyə imkan verir. 9. Şəbəkə kontrollerləri (şəbəkə adapteri və ya şəbəkə platası).. Şəbəkə kontrolleri kompüterə informasiyanı şəbəkədən almaq və ötürmək imkanı verir. 10.İşçi stansiya. İşçi stansiyalar öz diskli əməliyyat sisteminin idarəsi altında işləyən kompüterlərdir. Lokal Şəbəkənin tipləri Kompüterlərin birləşmə sxeminə görə lokal şəbəkələr əsasən üç tipə bölünürlər:  bir rütbəli (peer-to-peer - bir-birinə tay); bir ayrılmış serverli şəbəkə (sifarişçi/server) bir - neçə ayrılmış serverli şəbəkə.