|
Ámeliy programmalıq támiynat. Kompyuterdiń programmalıq támiynatı arasında eń kóp qollanılatuǵını ámeliy programmalıq támiynat bolıp tabıladı. Ámeliy programmalıq támiynat paydalanıwshınıń anıq wazıypaların sheshiw hám ulıwma informaciya sistemasınıń esaplaw procesin shólkemlestiriw ushın mólsherlengen.
Tekstli protsessorlar-tekstlerdi kirgiziw, redaktorlaw hám kerekli forma beriwge mólsherlengen programmalar (Microsoft Word ).
Grafik redaktorlar - 3 ólshewli (3 D-redaktor ) grafik tarsvirlarni jaratıw hám (yamasa ) qayta islewge mo'ljjalangan programmalar.
Maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sistemaları (MBBT) - maǵlıwmatlar bazasın jaratıw, onı oraylasqan halda basqarıw, paydalanıwǵa mólsherlengen programmalar (Microsoft Access, FoxPro, Oracle, Paradox).
Keste protsessorlari - sanlı esaplawlardı avtomatikalıq orınlawǵa qánigelestirilgen elektron kesteler (Microsoft Excel) Avtomatlastırılgan proektlestiriw sistemaları -konstruktorlıq proektlestiriw islerdine qánigelestirilgen programmalar (KOMPAS 3 D, Auto CAD).
Kishi baspa sistemaları - baspa jumısların avtomatikalıq basqarıwǵa mólsherlengen programmalar (Page Maker, Quark Express, Adobe InDesign).
Brauzerler - Web-hújjetlerdi hám de internet betlerdi kóriwge mólsherlengen programmalar (Internet Explorer, Netscape Sortıgator, Opera).
Ekspert sistemaları - Bilimler bazasında saqlanıp atırǵan maǵlıwmatlardı analiz qılıw tiykarında usınıslar alıwǵa qánigelesken programmalar. Meditsina, farmakologiya, ximiya, yurisprudentsiya hám basqa kóp tarawlarda qollanıladı
28-расм. Ўргатувчи тизимлар, электрон энциклопедия, ўйинлар.
29 -súwret. Bank sistemaları.
Programmalastırıw texnologiyasınıń úskenelik quralları (programmalastırıw sistemaları ) ga jańa programmalar jaratıw ushın mólsherlengen programmalıq qurallar, algoritmik tiller hám Case texnologiyası kiredi.
30 -súwret. Programmalastırıw sistemaları.
Programma texnika (software engineering) - programmalıq támiynattı islep shıǵıw, sazlaw, verifikatsiyalash hám nátiyjeni ámelde qollanıw etiw texnologiyası bolıp tabıladı.
Programmalastırıw texnologiyalarınıń quralları - programmalastırıw texnologiyaların qollap quwatlaytuǵın (támiyinleytuǵın ) programmalıq ónim bolıp tabıladı.
Bul jónelisler sheńberinde programmalıq ónimlerdiń tómendegi gruppaları qáliplesken:
-Qosımshalardı jaratıw ushın qurallar, olar tómendegilerdi óz ishine aladı :
- dasturlarni jaratıw buyicha ayırım islerdi atqarılashini támiyinleytuǵın jergilikli qurallar.
- dasturlarini jaratıw buyicha óz-ara baylanıslı islerdiń komplekslerin atqarılashni támiyinleytuǵın programmalardı óndiriwshilerdiń integraciyalasqan ortalıǵı ;
• dasturiy sistemalardı analiz qılıw, proektlestiriw hám jaratıw usılların usınıs etiwshi hám informaciya sistemaların islep shıǵıw hám ámelge asırıw jarayonlarini avtomatlashtirish uchun mo'ljallangan SASE-texnologiyalar (Computer-Aided System Engineering) SASE-texnologiyalar (Computer-Aided System Engineering) - programmalıq sistemalardı analiz qılıw, proektlestiriw hám jaratıw usılların usınıs etiwshi hám informaciya sistemaların islep shıǵıw hám ámelge asırıw processlerin avtomatlastırıw ushın mólsherlengen.
Qosımshalar yaratish ushın qurallar.
Programmalastırıw tillerin eger klassifikaciyalaw belgii retinde onıń apparatların shólkemlestiriwdiń sintaksisi alınsa, shártli túrde tómendegi klasslarǵa bolıw múmkin:
• Mashina tilleri (Computer Language) - kompyuterdiń apparatlı bólegi tárepinen qabıl etiletuǵın programmalastırıw tilleri (mashina kodları );
• Mashinaǵa -baǵdarlanǵan tiller (Computer-oriyented Language) kompyuterdiń anıq túri dúzilisin sáwlelendiriwshi programmalastırıw tilleri (assemblerlar);
• Algoritmik tiller (algorithmic Language) - algoritmdıń dúzilisin
Sáwlelendiriw ushın kompyuter arxitekturasına baylanıslı bolmaǵan programmalastırıw tilleri (Paskal, Fortran, Beysik hám basqalar );
• Ilajlı -baǵdarlanǵan tilleri (procedure-oriented language) programmalardı ilajlar (programmashalar ) dıń kompleksi retinde bayanlaw múmkinshiligine iye programmalastırıw tilleri;
• Mashqalalı -baǵdarlanǵan tiller (universal -programming language) - belgilengen klasstaǵı máselelerdi sheshiw ushın mólsherlengen programmalastırıw tilleri;
• Programmalastırıwdıń integraciyalanǵan sistemaları.
Programmalastırıw tilinde tayarlanǵan programma traslyatsiya basqıshın ótedi, bunda dáslepki kodtı ob'ektli kodqa ózgeriwi júz boladı, ol keyinirek baylanıslar redaktorı tárepinen islep shıǵıwǵa jaramlı bolıp tabıladı. Baylanıslar redaktorı -orınlawǵa jaramlı jukleytuǵın moduldı qurıwdı támiyinleytuǵın arnawlı programma bolıp tabıladı.
Translyatsiya kompilyator yamasa interpretetor qurallarından paydalanıw menen atqarıladı. Kompilyatorlar pútkil programmanı translyatsiya etedi, biraq onı atqarmaydı. Interpretatorlar, kompilyatorlardan ayrıqsha túrde operatorlar boyınsha islep shıǵadı hám programmanı atqaradılar.
Basqa programmalardı trassirovkalash (operatorlar boyınsha variantda programmanı atqarılıwın baqlawdı ) hám atqarılıwın analiz etiwge mólsherlengen ońlawshılar dep atalıwshı arnawlı programmalar bar.
Eń jaqsı ońlawshılar trassirovka (operatorlar boyınsha variantda programmanı atqarılıwın baqlawdı ), programmadaǵı qátelerdiń ornı hám túrin identifikaciyalawdı, ózgeriwshenler, ańlatpalar muǵdarların ózgerisleri artınan “baqlaw”ni ámelge asırıwǵa múmkinshilik berediler. Programmalardı sazlaw hám islewin tuwrılıǵın testten ótkeriw ushın qadaǵalaw mısalınıń maǵlıwmatlar bazası jaratıladı.
Programmalastırıw sistemaları óz ishine tómendegilerdi aladı : Kompilyator;
• Programmalar kodın muwapıqlastırıw quralları ;
• Kitapxanalar kompleksi (programmalardıń dáslepki tekstler menen bolıwı múmkin);
• Baylanıslar redaktorı ;
• Kitapxanalar, tekstli hám ekinshi fayllar menen islew ushın servisli qurallar (utilitlar);
• Málimlemeli sistemalar ;
• Programma dáslepki kodınıń dokumentatori;
• Programmalıq kompleks joybarın qollap quwatlaw hám basqarıw sisteması.
Do'stlaringiz bilan baham: |
