Informaciya processleriniń programmaliq támiynati hám olardiń xarakteristikalaniwi

35 - súwret.
Bul suwretde kórsetilgen Windowstıń eń aqırǵı versiyalarında atqarılatuǵın funktsiyalar kóplegen operatsion sistemalarda birdey wazıypalardı orınlasadı.
Birpara operatsion sistemalar paydalanıwshın baqlaw, admınıstrator qawipsizligin ornatıw ushın da xızmet etedi. (2. a, 2. vrasm)
Sho'ntak kompyuterlerinde hám ko'pkina mobil apparatlarda, mısalı smartfonlarda operatsion sistema ROM mikrosxemasida jaylasadı. Túrli ólshem degi kompyuterlerde túrli operatsion sistemalar qollanıladı, sebebi kompyuterdiń túrine qaray operatsion sistema jazıladı. Mısalı universal kompyuterlerde jeke kompyuter operatsion sisteması qollanilmaydi. Hátte, birdey túrdegi mısalı jeke komp'yuerlarida da hár qıylı daǵı operatsion sistemalar qollanıladı. Geyparalarında kóp sanlı operatsion sistemalardan da paydalanıladı. Siz programmalıq támiynat satıp alıp atırǵanıńızda bul operatsion sistema sizdiń jeke kompyuterińiz yamasa mobil apparatngizga ornatılıwına isenim bolıwıńız kerek. Birpara jaǵdaylarda paydalanılıp atırǵan operatsion sistemalar platforma (platform) lar da dep ataladı. Satıp alınǵan programmalıq támiynat álbette bólek ámeliy programmalar menen úskenelestirilgen platforma (operatsion sistema ) den ibarat boladı. Sross-platform programması kóp sanlı operatsion sistema programmalarınan biri esaplanadı.

36-расм. Сross-platform дастури
Windows operatsion sistemasınıń funktsiyaları
Esaplaw sistemasın poziciyasin tiykarınan onıń OT i belgileydi. Soǵan qaramastan, esaplaw sistemasınan aktiv paydalanıwshılar, kóbinese, oǵan anıqlama beriwde talayyin qiynaladilar. Bul zat bólekan OT bir-biri menen oǵan baylanıslı bolmaǵan eki funktsiyanı orınlawı menen baylanıslı : bul paydalanıwshına, programmistke keńeytirilgen, virtual mashina múmkinshiligin jaratıw menen qolaylıq jaratıw hám ekinshi kompyuterdiń resurslarini ratsional basqarıw menen odan nátiyjeli paydalanıwdı asırıw bolıp tabıladı.
Grafik interfeysten paydalanıw Microsoft kompaniyası, paydalanıwshılarǵa grafik interfeys hám bir neshe qosımshalar menen bir waqıtta islew imkaniyatın berdi. Grafik interfeys bar ekenligi jáne onı Microsoft tárepinen (Graphical User Interfase, GUI), keń kólemde quwatlanıw soǵan alıp keldiki, kóplegen jańa programma ónimleri sol jańa múmkinshiliklerge qaratb islep shıǵıldı. Waqıt ótiwi menen Microsoft kompaniyası, esaplawlar isenimliligi hám ol natiyjeliligin támiyinlewge itibarın qaratdı, biraq paydalanıwshına intultiv tárepten túsinikli hám ulıwma qolay interfeys menen támiyinlew tiykarǵı másele bolıp qaldı.
Apparatlardı modernizaciyalaw ushın, sistema resurslarini basqarıw ushın hám tarmaqqa jalǵanıwı máselelerin jónge salıw qılıw ushın tarmaq admınıstratorlari hám basqa jetilisken paydalanıwshılar buyrıqlar qatarı interfeysi menen islesedi. Buyrıqlar qatarı interfeysinde paydalanıwshı buyrıqlardı kiritedi yamasa klaviatura daǵı bólek tuymelerdi basıw arqalı kiritiledi. Birpara adamlar buyrıqlar qatarından paydalanıwdı qıyın dep oylasadı, sebebi bul anıq orfografiyanı, grammatikanı hám tinish belgilerin qoyıwda anıqlıqtı talap etedi.
Waqıt jetiwmasligi sıyaqlı kishi qáteler de qáte xabarları islep shıǵaradı. Buyrıqlar interfeysi paydalanıwshına parametrlerdi tolıq baqlaw ushın kóbirek basqarıw imkaniyatın beredi.
Buyrıqlar qatarı interfeysi menen islew, kompyuterge kiritilgen buyrıqlar kompleksi buyrıqlar tili dep ataladı. Buyrıqlar qatarı interfeysi sizdan anıq grammatikanı, orfografiyanı hám tinish belgileri anıqlıǵın talap etedi.