Inflyasiyaga qarshi siyosat. Mundarija Kirish I bob o’zbekiston respublikasida inflyatsiya holati

rasm. O’zbekiston Respublikasi bo’yicha iste’mol narxlari indeksi

dinamikasi¹⁰

O‘zbekiston 2010 yil yakunlari bo`yicha Moldova va MDHning o`nta davlati ichida eng past inflyatsiya darajasi bilan birinchi o`rinda egallagan edi, 2016 yil yakunlari bo`yicha esa respublikada inflyatsiya darajasi Ozarbayjon, Belarus, Qozog`iston, Tojikiston va Ukraina kabi davlatlarga nisbatan past bo`lgan.

2005, 2010 va 2016 yillar uchun iste‘mol narxlari indeksi taqqoslanganda, ham umumiy narxlarning (2005 yildagi 7,8%dan 2016 yilda 5,7% gacha), ham iste‘mol tovarlari narxlarining (2005 yildagi 6,7%dan 2016 yilda 0,3%gacha) o`sish suratlarini pasayish tendensiyasiga ega bo‘lgan.





¹⁰ O‘zbekiston Respublikasi Statistika qo’mitasi ma‘lumotlariga asosan muallif tomonidan tayyorlandi

1-jadval.

MDH davlatlarida iste’mol narxlari indeksi ¹¹

(dekabr o’tgan yilning dekabriga nisbatan, %)

O‘zbekiston Respublikasida 2005–2017 yillarda iste`mol narxlari indeksining o`rtacha yillik o`sishi sur`ati tahlili, xizmatlar va nooziq-ovqat tovarlari narxlarining o`sish sur`atlari oziq-ovqat tovarlari narxlaridagi huddi shunday o`zgarishlarga nisbatan sezilarli darajada ilgarilab ketganligini ko`rsatib turibdi.

2005, 2010, 2016 va 2017 yillar uchun yillik iste`mol narxlari indeksiga ta`sir etuvchi omillarning tahlilida, oziq-ovqat mahsulotlari narxlarining o`sishi yig`ma indeksning o`sishiga ta`siri ulushini ko‘rib chiqadigan bo‘lsak, eng kichik ko‘rsatkich 2016-yilda (2%) kuzatilganiga guvoh bo‘lamiz. Bunga qarama-qarshi tarzda bu ko‘rsatkich 2017-yilda 48,1%ga yetganini ko‘rishimiz mumkin.
2017-yilda bu vaqtda esa asosiy inflyatsion omil sifatida nooziq-ovqat tovarlarini tahlil etsak, muayyan holat 39,6 %ni tashkil etganini (ta`sir ulushining ko`payishi 2005 yildagi 19,0%dan 2016 yilda 60,4%gacha) hamda xizmatlar narxining ko`tarilishi jihatidan esa 12,3% ga yetganiga guvoh bo‘lamiz.
Bu ko‘rsatkich o‘tgan davrlarga taqqoslaganda sezilarli darajada past ekanligini quyidagi diagrammada yaqqol namoyon etilgan:

2.