Ilmiy tadqiqot tiplarining tasnifi

Педагогик тадқиқот – бу педагогик жараёнда янгиликни излаш ва топишдир. Бундай ижоднинг биринчи босқичи – ўзи учун янгиликни кашф этиш, педагогик вазифаларни ҳал этишнинг ностандарт воситаларини билиб олишдан иборат.

Мақсадли тадқиқотларнинг бир нечта асосий турлари мавжуд:

фундаментал
aмалий
ривожланиш

Фундаментал тадқиқотланринг асосий йўнлаишлари

• - фаннинг назарий тушунчаларини ишлаб чиқиш ва ривожлантириш;
• - илмий мақомнинг ривожланиши;
• - фан тарихи ва методологиясини ишлаб чиқиш;
• - тубдан янги билимларни олиш;
• - аллақачон тўпланган билимлар тизимини янада ривожлантириш

Амалий муаммолар ёки амалий йўналишдаги назарий саволлар амалий тадқиқотлар ёрдамида ҳал қилинади:

• - амалий тадқиқотлар янгисини яратиш ёки мавжуд технологияларни, ишлаб чиқариш воситаларини, истеъмол товарларини ва бошқаларни такомиллаштириш билан боғлиқ;
• - амалий тадқиқотлар, қоида тариқасида, фундаментал тадқиқотларнинг мантиқий давоми бўлиб, унга нисбатан ёрдамчи характерга эга;
• - амалий тадқиқотлар оператсион муаммоларни ҳал қилади. Шундай қилиб, улар фундаментал тадқиқотларга таянади, бу эса ўз навбатида уларни муайян муаммоларга умумий йўналиш, назарий ва мантиқий билимлар билан қуроллантиради, шунингдек, энг оқилона тадқиқот методологиясини аниқлашга ёрдам беради;
• - амалий тадқиқотлар фундаментал тадқиқотлар учун қимматли материал беради;
• - амалий тадқиқотлар амалий йўналишга (йўналишга) ва аниқ мақсадга эга;
• - амалий тадқиқотлардан кутилган натижаларни олиш эҳтимоли юқори (80-90%).

Амалий тадқиқот қуйидаги хусусиятлар билан тавсифланади:

• улар амалиётнинг ҳақиқий эҳтиёжларига яқин,
• улар тадқиқот намунасининг қиёсий чекланиши билан тавсифланади,
• улар натижаларни амалга ошириш ва амалга оширишда самарали.

Ривожланиш - бу амалий тадқиқотлар натижаларидан фойдаланиш:

• - ускуналар (машиналар, маҳсулотлар), ишлаб чиқариш технологияси (фаолияти) нинг экспериментал моделларини яратиш ва ишлаб чиқиш учун;
• - мавжуд техника ва технологияни такомиллаштириш;
• - амалиётга бевосита хизмат кўрсатиш учун.