Ilmiy-metodik jurnali scientific-methodical journal ministry of public education of the

Annotatsiya

---

85
shi,
 voyaga yetmaganlar orasida huquqbuzarlikni oldini olish va ular bilan ishlashda 
profilaktik mexanizmlarini yaratish za ruratining oshganligida namoyon bo‘lmoqda.
Mamlakatimizda aynan mana shu muammolar o‘z yechimini kutayotgan masa-
lalar sirasiga kiradi hamda quyidagilarda o‘z ifodasini topadi:
–  mamlakatimiz  o‘z  mustaqilligini  qo‘lga  kiritishi  bilan  buyuk  ma’naviyatimizni 
tiklash, sog‘lom turmush tarzini barcha fuqarolarga, eng avvalo, yoshlarga singdirish 
davlatimiz siyosatida ustuvor yo‘nalish qilib belgilanishi;
–  tarbiyalanayotgan  yoshlarda  yuksak  ma’naviy  madaniyat,  axloq  va  ma’rifat 
fazilatlarini shakllantirish va singdirish muammolarining yechimini davr taqozo etishi; 
–  huquqbuzarlik  profilaktikasi  va  jinoyatchilikka  qarshi  kurashishning  dolzarb 
masalalari bo‘yicha chuqur ilmiy-tadqiqotlarga zarurat tug‘ilishi;
– voyaga yetmagan o‘quvchilar orasida huquqbuzarliklar va jinoyatchilikning ol-
dini olish masalalariga e’tibor qaratish dolzarblik kasb etishi, shu sababli, pedagogik 
profilaktika va pedagogik korreksiya metodlariga murojaat etish tendensiyasining in-
tensivlashuvi;
– voyaga yetmagan, umumiy o‘rta ta’lim maktab o‘quvchilarining shaxs va sub-
yekt sifatida shakllanishi, aqliy rivojlanishi, tarbiyalanganlik darajasining o‘sishi, ja-
miyat tomonidan belgilangan odob-axloq, xulq me’yorlariga mosligini, ular ning kela-
jakda jamiyatning teng huquqli fuqarosi sifatida faoliyat yuritishiga zamin yaratishga 
bo‘lgan zaruratning paydo bo‘lishi va h.k.
Jamiyatning  asosiy  bo‘g‘ini  bo‘lgan  oilada  farzandlar  baxtiyor  bo‘lishlari,  o‘sib 
ulg‘ayishlari va farovonlikka ega bo‘lishlari, sog‘lom va har tomonlama uyg‘unlash-
gan  holda  kamolotga  yetishishlari  lozim.  oilaning  har  bir  a’zosi  g‘amxo‘rlik,  baxt, 
mehr-muhabbat tuyg‘ulari asosida o‘zining qadr-qimmati, huquq va erkinliklari, teng-
lik va birdamlikka ega bo‘lishlari kerak. ta’lim jarayoni subyektlari bo‘lmish bolalar 
uchun ko‘zda tutilgan barcha huquqlar ta’minlanishi, hurmat qilinishi zarur. 
Bu borada voyaga yetmaganlar huquqbuzarligining oldini olish borasida keng 
ko‘lamli  islohotlar  olib  borilayotganini  ta’kidlash  joiz.  Ushbu  islohotlarning  ko‘zlan-
gan maqsadlarga olib borishida yoshlar o‘rtasidagi nazoratsizlik, huquqbuzarlik va 
jinoyatchilikka barham berishning ahamiyati beqiyos. o‘zbekiston Respublikasining 
“voyaga  yetmaganlar  o‘rtasida  nazoratsizlik  va  huquqbuzarliklarning  profilaktikasi 
to‘g‘risida”gi Qonuni
1
 2010-yil 29-sentyabrda aynan shu maqsadda qabul qilingan. 
Bu borada mazkur Qonun ijrosini ta’minlash vazifasi yuklatilgan vakolatli organlar va 
ularning bu boradagi faoliyati samaradorligi hal qiluvchi ahamiyat kasb etishini ta’kid-
lash lozim. Qonun voyaga yetmaganlar o‘rtasida nazoratsizlik va huquqbuzarliklar-
ning profilaktikasini amalga oshiruvchi organlar hamda muassasalar hamda ularning 
bu boradagi o‘rni va vakolatlari belgilangan. 
Shuningdek, tarbiyasi qiyin bolalar bilan profilaktik ishlarni olib borishga yo‘nal-
tirilgan keng chora-tadbirlar kompleksini amalga oshirish bo‘yicha olib borilayotgan 
ishlarning darajasini yanada yuksaltirish, oilani, onalik va bolalikni muhofaza qilish 
tizimini  yanada  takomillashtirish,  sog‘lom  va  barkamol  avlodni  tarbiyalash,  bunda 
1
  o‘zbekiston  Respublikasining  “voyaga  yetmaganlar  o‘rtasida  nazoratsizlik  va  huquqbuzar-
liklarning profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonuni. o‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2010-
y., 39-son, 341-modda.

---

86