Ilmiy-metodik jurnali scientific-methodical journal ministry of public education of the

“XALQ TA’LIMI” ilmiy-metodik jurnali. 2018. № 3.   www.xtjurnali.zn.uz
texnologiya  darslarida  ishlab  chiqarishning  turli  sohalari  mazmuniga  taalluqli 
dastlabki  ma’lumotlarni,  xalq  xo‘jaligining  turli  sohalarida  ishlatiladigan  texnika  va 
texnologiyalar  to‘g‘risidagi  bilimlarni,  kasbiy  faoliyatda  qo‘llaniladigan  asbob-usku-
nalar, jihozlar va moslamalardan foydalanishni, turli xil buyumlarni tayyorlash texno-
logiyalarini xalq hunarmandchiligi sohalari kasblarini o‘rgatish orqali xalqning milliy 
ruhini,  yashash  tarzini,  an’analarini  tiklash  va  rivojlantirish,  milliy  qadriyatlar,  xalq 
hunarmandlarining boy merosini o‘rgatish va ulardan o‘quvchilarning o‘z amaliy fa-
oliyatlarida foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirish kabi masalalar ham o‘rgatiladi. 
5-7-sinflarda  o‘qitiladigan  xalq  hunarmandchiligi  turlaridan  biri  bo‘lgan  quroqchilik 
sohasi shular jumlasidandir.
Quroqchilik – milliy hunarmandchilikning noyob turi hisoblanib,  matoning mayda 
bo‘laklarini ulab, undan har xil hajmdagi   katta-kichik buyumlar va kiyimlar tikishdir. 
Bunda turli rang va shakldagi mato parchalaridan bezakli buyum hosil qilinadi. Qa-
dimdan momolarimiz uy-ro‘zg‘orda ishlatiladigan matolarning parchalari va qiyqimla-
rini bir-biriga ulab, yostiq, ko‘rpacha, dasturxon, ko‘rpa, chimildiq hamda turli kiyim-
lar: nimcha, do‘ppi kabilar tikib kelishgan. 
Har qaysi xalq yoki millatning ma’naviyatini, kelajagini uning tarixi, o‘ziga xos 
urf-odat va an’analari, milliy va hayotiy qadriyatlarisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Mam-
lakatimiz mustaqillikka erishgandan so‘ng, yosh avlodga xalqimizning o‘tmishi, tarixi-
dan darak beradigan azaliy qadriyatlari, urf-odatlarini qayta tiklash va ularni zamona-
viy hayotga uyg‘unlashtirish ishlariga alohida ahamiyat qaratildi.
Ma’lumki, o‘zbek amaliy san’ati ko‘p asrlik tarixga ega. Amaliy san’at durdonala-
ridan hisoblangan quroqchilikning qadimdan rivojlanib kelayotgan o‘z an’analari va 
uslubi bor.
Quroqchilik san’ati tarixiga nazar tashlaydigan bo‘lsak, uning ildizlarini Sharqda 
topish mumkin. Masalan, Misrda, ya’ni Qohira shahrining chekka qishloqlarida bu 
usul bilan 3000 yil avval tikilgan buyumlar topilgan edi. Quroq tikish texnikasi bilan yer 
yuzining barcha burchaklarida ham shug‘ullanib kelishgan. Keyinchalik o‘rta ta’min-
langan  oilalarda  uylar  bezatilib  va  ro‘zg‘orda  mahsulotlar  tayyorlanib,    asta-sekin 
dunyo bo‘ylab hamma  xalqlar orasida tarqab ketgan va amaliy san’atga aylangan. 
o‘rta osiyoda ham bu san’at keng rivojlangan bo‘lib, bu haqida hech bir kitoblarda 
yozilmagan, lekin xalq orasida keng tarqalgan. 
Mazkur soha mavzularini o‘qitishda o‘quvchilarni milliy ruhda tarbiyalash bilan 
bir qatorda ularda ijodkorlik qobiliyatlarini shakllantirish va rivojlantirish masalalarini 
ham hal etish mumkin va bu jarayonda, albatta,  interfaol metodlardan foydalanish 
muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Bunda o‘qituvchi qaysi an’anaviy va yangi me-
todlardan  foydalansa,  darsga  qo‘yilgan  maqsadlarga  erishish  imkoniyatlari  yuqori 
bo‘lishini oldindan bilishi zarur. Demak, darslarni samarali tashkil etishda duch kel-
gan metodni emas, balki mashg‘ulot mavzusiga va xarakteriga, o‘quvchilarning aqliy 
va ijodiy imkoniyatlariga mos keladiganini tanlash muhim ahamiyatga ega. 
yuqorida tilga olingan mavzuni, umuman olganda texnologiya fanining aksariyat 
mavzularini o‘qitishda loyihalash metodining samarasi ko‘proq. Chunki  loyihalash 
metodi hal qilinishi lozim bo‘lgan muammoni aqliy, ijodiy, texnologik jihatdan o‘rganib 
chiqib, avvaldan mavjud bo‘lgan texnologiyaga yangiliklar kiritish va shu yo‘l bilan 
muammoni hal qilishga asoslanadi. loyihalash metodining mazkur jihatlari esa tex-

---

81
nologiya darslari oldiga qo‘yiladigan maqsadlarga erishishda ayniqsa yaxshi samara 
beradi.