|
YURTIMIZ
Arslon bilan Botur tong otardan yarim soat burunroq
bog‘dagi katta xurusning «qu... qu... qu... qu...» debon aytma-
sindan uyg‘ondilar. Bu iki qardosh yaxshigina aqlh va esli
o‘g‘lonlar bo‘ldiqlarindan, yaramas bola kabi uyg‘ondiq-
dan so‘ng yotoq uza o‘ylab o‘tirmayub chobuk yerlarindan
turdilar, qo‘l-yuzlarini yuvdilar. Machitga borib, namoz
qilg‘andan keyin eshik yonindag‘i hovuzning oldinda borib
o‘turdilar. Yoy58 yelining esmasi, qo‘shni bog‘indan kela-
109
turgan chechak islari, og‘ochlar uzra uchushub yurgan bul-
bul va qumrilaring sayramasi bu iki qardoshning gavdalariga
kuch va ko‘ngillariga ochiqlik berdi. Yarim kechadan beri
qo‘sh haydamak uchun yobonga ketgan sevgili otalari Hasan
bobo eslariga kelib qoldi.
Arslon: — Tur, Botur!
Botur: — Nega?
Arslon: — Ketamiz?
Botur: — Qayerga?
Arslon: — Otamga salom berub, qoiini o‘pib kelamiz.
Botur: — Hayda!
Iki qardosh birdan turub, yobon sari yugurdilar, chopdi-
lar. Hasan bobo yangigina namozini o‘qig‘an va qiblaga qarab,
o‘g‘ullari uchun duo qilib o‘turg‘an edi. Iki katta ho‘kuzi
boboning duosiga «omin» deyaturgan kabi yonida boshlarini
indurib turgan edilar. Shu chog‘da Hasan boboning qulogiga
Arslonning «salom» tovushi bilan keldi. Boshini ko‘tardi.
H a s a n b o b o : —Va alaykum assalom! Borakalloh
o‘g‘lonlarim, ana shunday erta bilan uyqudan tursangiz, siz-
lami duo qilurman. Tangrim ikalangizga ham uzun umr
bilan katta davlat bersun.
Arslon bilan Botur sevukli otalarining qoilarini olib
o‘pdilar. Hasan bobo o‘g‘ullarining buncha odobli boidiqla-
rini ko‘rgach, ko‘zlari sevinch yoshidan toidi. Haqlarig‘a
ko‘bdan ko‘b duo qildf. Iki qardosh otalarining duosini oldiq-
dan so‘ng uyga ketmakchi boidilar va yana yoiga kirdilar...
0 ‘ng qoidan «voy...Tangrim» debon bir tovush keldi.
Qaradilar, qurug‘an (bir) og‘ochning koigasinda59 yirtiq
bir choponni o‘muzlarigacha60 tortib uzangan va, ehti-
molki, qattig‘ isitma tutgan bir xotunni ko‘rdilar. Y o i uzra
tushib qolg‘an kimsasiz bir xotunni ko‘rib, so‘rashmas-
dan, ko‘mak etmasdan o‘tib ketmak o‘zbek o‘g‘lining yuragina
sig‘armi? Albatta sig‘mas..! Iki qardosh ketub, xotunning
boshi uzra turdilar.
A rslon: — Onajon, qayerli boiasiz, nima boidi siz-
ga? — deb so‘radi.
Bechora xotun kuch bilan boshuni ozroq ko‘tarib,
«oh...» — dedi. Boshini saqlayolmay yana yiqildi.
A rslon: — Onajon! Nima boidi sizga? — deb (yana)
so‘radi.
110
Bechora xotun dedi:
— Ow, bolam, ko‘rmaysanmi? Yoida tushib qolg‘an
kimsasiz bir xotun erurman. So‘rab nima qilasan?
A rslo n : — Onajon! Biror-bir o ‘g‘lingiz, qizingiz
yo‘qmidirkim, kelub qoiingizni tutib holingizni so‘rsun.
X otun: — Bordir o‘gium , bordir. Bir emas, ko‘b o‘g‘ul-
qizlaming onasi erurman. Lekin shundog‘ yomon kunimda
biri daxi qo‘limni tutarg‘a kelmay tumbdur.
A rslon: — Nechun kelmaylar? Siz(n)ing shu holingiz-
ni onglamagan boisalar kerak. Bizlarga so‘rog‘larini berin-
giz, ketub xabar berayluk, kelsunlar.
X otun: — Yo‘q... kerak emas... Unlar manim shu holimni
ko‘rub turub(di)lar. Menga ojirg‘anmaylar. 0 ‘z tinchlikla-
rini ko‘ra(r)lar. Nega kelsunlar?!
Botur bechora xotunning bu so‘zlariga chidayolmadi.
Yuragini olov bosib ketdi. Qichqimb dediki:
— U insofsizlar qayerda turalar, otlari nimadir? Odam
o‘z onasini shu holda ko‘rub kelmazmi? Qanday tosh yurakh
ekan ular?
A rslon: — Onajon, bolalaringizning otlarini ayting, biz
bomb kelturayluk.
X o tu n : — Bolalarimning otlarini so‘raysiz? Butun
Chig‘atoy ulusi manim o‘g‘ul-qizlarimdirlar. Manim qu-
chogimda yotib turdilar, manim quchog‘imda ulg‘aydilar,
tiriklik uchun kerak boigan narsalaming barchasini mandan
oldilar. Oqibat mana shu holda qo‘ydilar. Tirikligim bilan
sog‘lig‘imni saqlamoq uchun tirishmadilar.
Arslon bu so‘zdan shoshib qolib, yana so‘radi:
— Nima! Butun o‘zbeklar sizning bolalaringizmi? —
dedi.
B otur: - Onajon! Siz kim boiasiz? Otingizni manga
aytolmaysiz?
X otun: - Man butun o‘zbeklaming, chig‘atoylaming
onalari emrman. Otim TURKISTONDIR!
Arslon bilan Botur Turkiston so‘zini eshitgach, seska-
nib yubordilar.
Dedilarkim:
— Oh... Onajon! Turkistonimiz sizmi! Ona yurtimiz sizmi?
Biz daxi sizning bolalaringiz erurmiz. Bizlami so‘kmang,
qarg‘amang. Nima istasangiz biz keturamiz, nima buyursangiz
lll
biz qilamiz. Bu holingizga sabab nima? Shu chog‘da
ko‘nglingiz nima tilaydir? Ayting, bizga onajonim!
X otun: — Esan boiung, o‘gionlarim! Manim bu holim-
g‘a sabab bolalarimning ishsizliqlari, bilmasliqlaridir.
Bilgudan, ishdan, san’atdan boshqa tilagim yo‘qdir.
Arslon bilan Botur g‘ayratga keldilar. Etaklarini bellariga
bogiab:
— Onajon! Unday boisa ozroq turing, biz butun tilak-
laringizni topib keturamiz, — debon etaklarini bellariga
bogiadilar va iki o‘q kabi chopib ketdilar.
Qayerga ketdilar bilasizmi? — M a k t a b g a !
TAMRIN:
Arslon bilan Botur qayerga ketdilar? Yo ‘Ida nimani ko ‘rdi-
lar? Nimaga o ‘tub ketmadilar? Xotun nima dedi? Kim ekan
u xotun? Nima istadi? Uning tilagini keturmak uchun iki
qardosh qayerga ketdilar? Nega?
Do'stlaringiz bilan baham: |
