Iqtibos (tsitata) – muallif ilgari surgan holatlarini asoslab berish uchun biron-bir matndan olinadigan aniq, so`zma-so`z keltirilgan jumla, ko`chirma gap bo`lib, u o`zlashtirma shaklda ham berilishi mumkin. Iqtibos haddan ziyod katta va kichkina ham bo`lmasligi lozim. U bevosita va vositali bo`lishi mumkin. Bevosita iqtibos asl manbadan so`zma-so`z olingan bo`ladi, bunda manbada berilgan shakli va mualliflik yozuvi xususiyatlari saqlanib qoladi. Vositali iqtibos esa boshqa bir manbadagi havola orqali beriladi.
Iqtibos - muallif ilgari surgan holatlarini asoslab berish uchun biron-bir matndan olinadigan aniq, so'zma-so'z keltirilgan jumladir. Iqtibos haddan ziyod katta va kichkina ham bo'lmasligi lozim. U bevosita iqtibos va vositali iqtibos bo'lishi mumkin. Bevosita iqtibos iqtibos qilinayotgan manba bo'yicha so'zma-so'z jumlalar shaklida keltirilib, qo'shtirnoqqa olinadi, bunda manbada berilgan shakli va mualliflikyozuvi xususiyalari saqlanib qoladi. So'z, ga’, abzaslarni qoldirib ketish iqtibos qilinayotgan matn ma’nosini o'zgartirilmagan holda beriladi va ko'‘ nuqta bilan belgilanadi. Vositali iqtibos (boshqa muallifning fikrlarini o'z so'zi bilan bayon etish, gapirib berish)da o'zga fikrni bayon etishda aniq, baholaganda xolis bo'lib muvofiq havolalar berish lozim.
Havola - muallif, tadqiqotchi keltirgan iqtibos olingan manba haqidagi ma’lumotlardan iborat bo`lib, u asosiy matnning ichida yoki matndan chiqarilgan holda, sahifa tagida keltirib o`tiladi. Havolalarda ishda foydalanilgan fikr kimga qarashli ekanligi, asar nomi, chop etilgan joyi, yili va iqtibos yoki shu fikr olingan sahifa aniq ko`rsatilishi shart. Aks holda, bu ko`chirmakashlik – plageatlik hisoblanadi.
Havolalarni berish tartibi va namunalari. Havolalar matn ichida va har bir sahifa oxirida berilishi mumkin. Havolalar matn ichida berilganda katta qavs ichida arab raqamlari bilan [ 1, 3] yoki [4, s. 144]: [ 1; 3] shakllarida beriladi. Birinchi holatda [1, 3] shaklida 1 yoki 4 raqamlari ilmiy manbani, 3 yoki 144 raqamlari esa uning beti, sahifasini bildiradi. [1; 3] shaklida esa har ikkisi ham ilmiy manbani bildiradi. Matn ichida berilgan havolalar ilmiy ish (maqola, lissertatsiya, monografiya) oxirida matn ichidagi tartibni saqlagan holda “Foydalanilgan adabiyotlar” ro`yxatida beriladi. Havolalar sahifa oxirida berilganda esa, iqtibos matn va sahifa oxirida bir xilda raqamlanadi: iqtibos1 kabi.
Bunda bevosita havola quyidagi tartibda rasmiylashtiriladi:
Qodirov A.I. Asar nomi. – T.: “Sharq”, 2018. – 123-b.
Qodirov A.I. Maqola nomi // J. “Til va adabiyot tahlimi”, 2015, 2-son. – T., 2015. – 26-b.
Eslatma: Mualliflar ismi-sharifi matn ichida A.I.Qodirov shaklida qayd etiladi. Havola vositali, yahni boshqa bir asar orqali berilganda esa quyidagicha rasmiylashtiriladi:
Qarang: Qodirov A.I. Maqola nomi // J. “Til va adabiyot tahlimi”, 2015, 2-son. – T., 2015. – 26-b.
Do'stlaringiz bilan baham: |