Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
282 - САВОЛ: 
ИЛМИЙ ФИКРЛАШДА НИМАЛАРГА 
ЭЪТИБОР БЕРИШ КЕРАК? 
ЖАВОБ: Илмий фикрлашда қуйидагиларга эътибор бериш 
керак: 

тадқиқот мақсадини аниқ ифодалай билиш керак; 

илгари бажарилган назарий ёки тажрибавий (экспери-
ментал) тадқиқотларга таянадиган фарқни ишлаб чиққан бўлиши 
зарур; 

тадқиқот методологиясини шакллантирган бўлиши керак; 

тадқиқот босқичларини аниқлаб чиқа олиш қобилиятига эга 
бўлиш керак; 

ишлаб чиқилган услубият ва режага мос қўшимча хусусий 
тадқиқотлар ҳам ўтказа олиш кўникмасига эга бўлиш керак; 

олинган натижаларни илмий-услубий жиҳатдан таҳлил қила 
олиш керак; 

хулосаларни ифодалашнинг тавсифли эканлигини ёдда 
тутиш керак; 

фан тарихидаги далиллар мисолида илмий тадқиқотлар 
мантиқини очиб бериш, олимларнинг у ёки бу назарий ёки 
экспериментал кашфиётларга қандай келганликларини кўрсатиб 
бера олиш қобилиятига эга бўлган бўлиш керак. 
Мазкур кетма - кетлик у қандай усуллар билан олимларни 
тадқиқотлар билан шуғулланишга ундаганлигини, нима сабабдан 
фаннинг ривожланиши босқичида ушбу муаммо ҳал этил-
ганлигини, бу тадқиқот техника ва иқтисодиётнинг ривожланиши 
билан қандай боғланганлигини очиб бериш имконини беради. 
КЎРСАТМА: Тадқиқотчи фикр, илмий фикр ва уларнинг ғоя 
кўринишида ифодаланишига доимо эътибор бериш керак. Бунда 
илмий фикр истеъмолда кенг фойдаланишга ўтгандан кейин ўз 
ўрнини ўзидан кейин келган фикрга бўшатиб беришлигини эсдан 
чиқармаслик керак. 
 
283 - САВОЛ: 
ИЛМИЙ ИШЛАНМА ДЕГАНДА НИМА-
НИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Илмий ишланма – бу амалий тадқиқот 
натижаларини, тажриба моделларини яратишда ва ишлаб 

---

214 
кўришда, ишлаб чиқариш технологиясида, шунингдек, таълим 
технологияларини яратишда ҳамда мавжуд методологияни ёки 
техника-технологияни мукаммаллаштиришда ва уларни амалий 
фаолиятга жорий этиш учун тайёрланган маҳсулот. 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот иши давомида қўлга 
киритилган натижалар (илмий ишланмалар) илм-фан, таълим-
тарбия, техника, технология ва шу кабиларни режалаштиришга, 
такомиллаштиришга хизмат қилмоғи лозим.