Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
224 - САВОЛ: 
ДИДАКТИК ҚОБИЛИЯТЛАР ДЕГАНДА 
НИМАЛАР НАЗАРДА ТУТИЛАДИ? 
ЖАВОБ: Дидактик қобилиятлар – бу муаммо бошқаришда 
турли вазиятларда кўзланган мақсаднинг мазмун ва моҳиятини, 
унга эришиш йўлларини ва мазкур йўналишдаги вазифаларни 
барча ижрочиларга аниқ ва равшан, тушунарли қилиб етказа 
олиши, уларда мазкур вазифаларни бажаришга масъулият ҳиссини 
ҳамда қизиқишини уйғота олиш, шунингдек, мақсадга эришишни 
таъминлай оладиган қобилиятлардир. 
Дидактик қобилиятларга эга бўлган раҳбарлар турли 
вазиятларда шароитдан келиб чиқиб, таълим муассасасида 
вужудга келадиган муаммоли вазиятларда, муаммоларни ҳал 
қилишга вазиятли ёндашув асосида ҳамда раҳбарларга хос 
равишда, стереотипларни, яъни жамоада мавжуд бўлган сунъий 
тўсиқ ва муаммоларни ҳал этишда, турли йўналишларда қарорлар 
қабул қилишда жамоа фикрини ўрганади. Бу қобилиятлар асосида 
жамоа психологияси (руҳияти)га хос доимий йўналтириш ётади ва 
бундай қобилият эгаси бўлган раҳбар ўз ходимларининг билим, 
кўникма ва малакаси, дунёқарашини, қизиқишларини, бошқарув 
жараёнида тарбиявий муносабатлар мавжудлигини ҳамда унда 
“раҳбар ходим” муносабатларининг кўп қиррали эканлигини 
бошқарув жараёнида ўзаро бевосита таъсирлар мавжудлигини 
тасаввур қила олади. 
КЎРСАТМА: Ҳар қандай тадқиқотчида дидактик қобилият 
юксак бўлишига ҳаракат қилиш керак. Булар орқали тадқиқотчи 
ўқув материалини, кўргазмали қуролларни, воситаларни тайёрлаб 
қўя олади; ўқув материалини аниқ, ифодали ва изчил баён қилади; 
ўрганишга бўлган қизиқиш ва маънавий - ҳиссий истакларни 

---

166 
рағбатлантира билади; ўқув билимини ошириш, фаоллаштириш 
маҳоратларини пухта эгаллаган бўлади. 
 
225 - САВОЛ: 
“ЁПИҚ КИТОБ” УСУЛИ – БУ ҚАНДАЙ 
УСУЛ? 
ЖАВОБ: “Ёпиқ китоб” усули – бу муайян муаммо бўйича матн 
материалларидан бирини қўллаш усулларидан бири бўлиб, таълим 
олувчиларнинг матнда бор маълумотларни эслаб қолишни, лекин 
мунозара пайтида матнни қайтадан баён этмасликни талаб қилади. 
Бу усул ҳам бошқа усуллар билан биргаликда бўлишни ва таълим 
олувчилар ўқишда фақат “қайта баён этиш” билан чегаралан-
масликларини талаб қилади. 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот ишини олиб боришда тадқиқот 
объекти тўғрисида дастлабки маълумотлар йиғилади ва улар 
тадқиқотнинг ташкилий – тузилмавий модели асосида тизимларга 
ажратилади. Ушбу жараёнларда “Ёпиқ китоб” усулидан 
фойдаланиш маълумотларни тўплашда самарали асослардан бири 
бўлади.