Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
220 - САВОЛ: 
ДАҲОЛИК – БУ ҚАНДАЙ ФАОЛИЯТ 
МАҲСУЛИ? 
ЖАВОБ: Даҳолик – бу фавқулодда кучли ақл, хотира, 
синчковлик, зукколик эгаси ва илмий - ижодий истеъдоди, билими 
ҳамда интеллектуал салоҳияти жиҳатдан ўз давридан анча 
илгарилаб кетган шахс фаолиятидир. Яъни даҳолик табиатнинг 
фавқулодда юксак даражадаги интеллектуал кучи бўлиб, у асл 
тафаккур, ихтирочилик ва кашфиётчиликнинг тақозо қилувчи 
юксак даражадаги ижодий қобилиятда намоён бўладиган жараён. 
КЎРСАТМА: Даҳоликни аниқлашда қуйидаги кўрсаткичларга 
эътибор бериш керак: сифат жиҳатдан бутунлай янги илмий 
қадриятлар ярата олади; бошқаларга нисбатан беҳаловат ва 
қашшоқликда ҳаёт кечиришга тўғри келса ҳам мўъжиза яратишга 
доимо ҳаракат қилиш; уларда сезги органларининг барчасидан 
юксак даражада фойдаланиш борасидаги иқтидор фавқулодда 
кучли бўлади. 
 
221 - САВОЛ: 
ДЕДУКЦИЯ – БУ ҚАНДАЙ ЖАРАЁН-
ЛАРНИ ИФОДАЛАЙДИ? 
ЖАВОБ: Дедукция – умумий тасдиқлардан хусусий 
тасдиқларга ўтиш жараёнидир. 
Дедукция таълим-тарбиядаги умумий қонуниятларнинг 
амалиётда хусусий ҳолларни татбиқ қилиш табиийлигини 
кўрсатишга ёрдам беради. У таълим - тарбияга тегишли умумий 
қонуниятларнинг таълим - тарбияда ўринли эканлигини асос-
лайди, умумий педагогиканинг қонунларини хусусий методикада 
ўз ўрнини топтиради. 
Дедукция педагогик тадқиқотлар, тараққиётларида, хусусан, 
шакллантирилган ғоя, қонун, қоида, мезон ва шу кабиларни амалий 
фаолиятда ўз ўрнини топтиришда ва хусусий педагогикадаги маълум 
қонуниятлар тасдиғини топтиришда фойдаланилади. 
КЎРСАТМА: Дедукциядан тажриба-синов ишларининг ва 
ишчи фаразларнинг амалиётда тасдиғини топтиришда фойда-
ланилади. Шу сабабли, педагогик тадқиқотлар олиб боришда 

---

164 
дедукция ва индукция тадқиқот усулларидан фойдаланишга 
ҳаракат қилиш керак.