Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

782 - САВОЛ: 
БИРОР ҲОДИСАНИ УНИНГ МОДЕЛИДА 
ЎРГАНИШНИ ЭКСПЕРИМЕНТ ДЕСА 
БЎЛАДИМИ? 
ЖАВОБ: Бирор ҳодисани унинг моделида ўрганиш экс-
периментнинг алоҳида тури, деб айтиш мумкин. Моделда ўрганиш 
ёрдамида мумкин бўлмаган ҳолатларни ҳам экспериментал 
ўрганиш мумкин бўлади. 
КЎРСАТМА: Реактив двигателлар ёки ракеталарнинг учиш 
тезлигини бошқаришда, тиббиётда мураккаб экспериментларни 
ўтказишда, ҳатто реакторлардаги жараёнларни ўрганишда, педа-
гогикада педагогик муаммоларнинг турли ечимлари ичидан энг 
оптималини топишда (танлашда) ва шу кабиларда моделдан фой-
даланиш самарали натижаларни қўлга киритишни кафолатлайди. 
783 - САВОЛ: 
ДИНАМИК ЎХШАШЛИК ДЕГАНДА ҚАН-
ДАЙ ФИКРДАСИЗ? 
ЖАВОБ: Динамик ўхшашлик – бунда турли табиатли кучлар 
(оғирлик кучлари, босим кучлари, ёпишқоқлик кучлари ва ҳ.к.) ёки 
кучлар майдонининг ўхшашлиги амалда бўлади.
КЎРСАТМА: Ўхшаш ҳодисаларни характерловчи барча 
омиллар (кўрсаткичлар, параметрлар)нинг пропорционаллиги 

---

504 
шундай натижани қўлга киритиш имконини берадики, қаралаётган 
омиллардан тузиш мумкин бўлган барча ўлчовсиз комбинациялар 
ўхшаш ҳодисалар учун бундай сон қийматга эга бўлади. 
784 - САВОЛ: 
ИЛМИЙ - ТЕХНИКАВИЙ ИЖОДКОРЛИК 
ДЕГАНДА НИМАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Илмий - техникавий ижодкорлик – бу ҳозирги замон 
ишлаб чиқариши ва ундаги ақлий ҳамда жисмоний меҳнатнинг ил-
мий асосларини ойдинлаштириш мақсадида барча ўқув пред-
метларининг, фан ва техника бўйича дарсда ва дарсдан ташқари 
ишларнинг, шунингдек, хўжалик шартномаларига асосланган 
унумли, фойдали меҳнат имкониятларини ўзида мужассамлаш-
тирган тизимдир.
КЎРСАТМА: Илмий - техникавий ижодкорликда илмийлик-
нинг қуйидаги жиҳатларига эътибор бериш керак: 

илмийлик – янгилик, яъни жараён ёки ҳодисалар кечи-
шининг янги сифат босқичига ўтишдаги ижодий жараённинг 
натижаси; 

илмийлик – бунда таълимнинг дидактик масалаларини бел-
гилашда фаннинг абстракция поғоналаридан тўғри фойдаланиш 
ҳисобига эришилади.