Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

Ko`p  qavatli  yassi  muguzlanmaydigan  epiteliy.  Bu  epiteliy  og`iz  bo`shlig`ining  ichki 

yuzasini, qizilo`ngachning shilliq qavatini va ko`zning muguz pardasini qoplaydi (53-rasm). 

  

 

53-  rasm.  Ko`p  qavatli  yassi  muguzlanmaydigyan  epiteliy.  Ko`z  muguz  pardasi. 

 

Gematoksilin-eozin bilan bo`yalgan. 0b. 40. ok.10.  

1-  bazal  hujayralar  qavati;  2  -  tikanaksimon  hujayralar  qavati;  3  –  yassi  hujayralar  qavati; 

 

4-bazal membrana; 5-biriktiruvchi to`qi.ma. 

 54- rasm. Kup qavatli yassi muguzlanuvchi epiteliy (sxema). 1-muguz qavat; 2-yaltiroq qavat; 

3 - donador hujayralar qavati; 4 - tikanaksimon hujayralar qavati; 5-bazal qavat; 6 -bazal membrana; 

7 -biriktiruvchi to`qima; 8-melanotsit (Yu. I. Afanasyevdan, 1989). 

 

U  quyidagicha  tuzilishga  ega;.  bazal  membrana  ustida  silindrsimon  shakldagi  bazal  qavat 

hujayralari yotadi. Uning ustida bir necha qavat bo’lib joylashgan ko`p qirrali hujayralarni ko`ramiz. 

Bu  qavat  tikanaksimon  hujayralar  qavati  deb  yuritiladi.  Tikanaksimon  hujayralar  orasida 

hujayralararo  ko`prikchalar  mavjud.  Elektron  mikroskop  orqali  tekshirilganda  bu  ko`prikchalar 

sitoplazmatik o`simtalardan tashkil topganligi aniqlangan. Bu o`simtalar bir-biriga zich tegib turadi 

va  bu  yerda  desmosomalar  uchraydi.  Desmosomalar  hujayralarni  o`simtalar  orqali  o`zaro  bog`lab 

turadi.  Bazal  va  tikanaksimon  hujayralarning  sitoplazmasida  maxsus  organellalar  -  tonofibrillalar 

joylashgan. Tonofibrillalar ingichka (5-6 nm) tonofilamentlardan tashkil topgan bo`lib, oqsil tabiatiga 

ega.  U  bazal  hujayralarda  epiteliy  yuzasiga  perpendikulyar,  yuqori  qavat  hujayralarida  hujayra 

yuzasiga  parallel  yotadi  va  ularda  tayanch  funktsiyasini  bajaradi.  Epiteliyning  eng  yuza  qavatida 

yassilashgan hujayralar joylashgan. Bu hujayralar o`zining hayot siklini tugatib muguzlanmay tushib 

ketadi, shuning uchun ham bu muguzlan-maydigan epiteliy deyiladi.