Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

Hujayralararo  modda.  Hujayralararo  modda  -  tolalar  va  asosiy  moddadan  tashkil  topgan. 

Gialin  tog`ayda  II  tip  kollagen  (xondrin)  tolalar  bo`lsa,  elastik  tog`ayda  kollagen  tolalar  bilan  bir 

qatorda  elastik  tolalar  ham  juda  ko`p.  Xondrin  tolalarnilg  tuzilishi  asl  biriktiruvchi  to`qimanichg 

kollagen tolalarini eslatadi. Kollagen tolalarning nur sindirish qobiliyati asosiy moddanikiga taxminan 

teng bo`lgani uchun ular oddiy yorug`lik mikroskopi ostida ko`rinmaydi. Hujapralarzro moddaning 

bo`shliq  devorlariga  yaqin  qismlari  atrofidagi  hujayra-lararo  moddadan  nurni  kuchli  sindirish 

qobiliyati bilan farq qiladi. Bu qavat tog`ay hujayralariga kapsula bo`lib xizmat qiladi. Hujayralararo 

modda oqsillarga, lipidlarga, glikozaminoglikan va proteoglikanlarga boydir. Glikozaminoglikanlar 

asosan  sulfatlangan  bo`lib,  o`z  ichiga  xondroitinsulfatlarni,  keratin  sulfatni  va  gialuron  kislotasini 

oladi.  Sulfatlangan  glikozaminoglikanlar  nofibrillyar  oqsillar  bilan  birikib  proteoglikanlarni  hosil 

qiladi.  Asosan  hujayralararo  moddasining  tuzilishiga  qarab,  tog`ayning  uch  turi:  1)  gialin 

(shishasimon); 2) elastik (to`rsimon); 3) tolali (kollagen tolali) turlari farqlanadi. 

 

---

 

125