Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

LIMFA (LYMPHA) 
Umurtqali hayvonlar organizmida qon tomirlar sistemasi-dan tashqari limfatik tomirlar 
mavjud. Bu nozik tomirlar ichidan sarg`imtir rangda oqsil tabiatiga ega bo`lgan va o`z tarkibida 
shaklli elementlarni saqlagan suyuqlik-limfa oqadi. Limfa - limfoplazmadan va shaklli 
elementlardan iborat. Ximiyaviy tuzilishi jihatidan limfoplazma qon plazmasiga yaqin, ammo 
limfoplazma tarkibida oqsillar ancha kam. Oqsil fraksiyalaridan albumin limfoplazmada 
globulindan birmuncha ko`pdir. Oqsillardan tashqari limfoplazmada fermentlar, neytral yog`lar, 
oddiy karbon suv, erigan mineral tuzlar va mikroelementlar bo`ladi. 
Shaklli elementlari asosan limfotsitlar (95-98%), monotsitlardan tashkil topgan. Bundan 
tashqari, leykotsitlarning boshqa turlari, bir oz miqdorda eritrotsitlar ham uchraydi. 
Limfa to`qima va organlarning limfatik kapillyarlarida hujayra oraliq suyuqlik hisobiga 
hosil bo`ladi va limfatik tomirlar orqali limfa tuguniga quyiladi. U yerdan limfa tomirlariga o`tib 
va nihoyat venaga quyiladi. Shuning uchun 3 xil limfa suyuqligini tafovut qilish mumkin. 
1. Periferik limfa (limfa tugunigacha).
2. Oraliq. limfa (limfa tugunidan utgandan so`ng).
3. Markaziy limfa (kukrak qafasida joylashgan yirik limfatik tomirdagi limfa).
Limfa tarkibi organizm holatiga qarab o`zgarib turadi. Periferik limfa tomirlar bir uchi 
berk naychani eslatadi. Uning ichidagi limfa suyuqligi limfoplazmadan tashkil topgan bo`lib, 
qon shaklli elementlari ko`rinmaydi. Limfa suyuqligi limfa tugunlaridan o`tish jarayonida 
limfotsitlarga boyiydi. Markaziy limfa tomirlaridagi limfa suyuqligi qon shaklli elementlarini 
ko`p tutadi. 
QON YARATILISHI (GEMOTSITOPOEZ, HAEMOCYTOPOIESIS) 
Gemotsitopoez (yunon. haemocyti - qon hujayralari, poiesis - yaratish) qon shaklli 
elementlarining embrionda (embrional gemotsitopoez) va yetuk organizmda yaratilish 
(postembrional gemotsitopoez) jarayonlarini o`z ichiga olib, ularni o`rganish klinik amaliyot 
uchun muhim ahamiyatga ega.