Ilm ziyo zakovat

u*
– ishsizlikning tabiiy darajasi;
u 
– ishsizlikning haqiqiy darajasi.
YaMM uzilishini ifodalaydigan formula bilan Ouken qonunini formulasini 
umumlashtirib quyidagi formulani olamiz:
. 
Ouken qonuni izohlagan miqdoriy bog‛liqlikning teskari jihatiga e’tibor 
qaratamiz. Iqtisodiy tadqiqotlar shuni ko‛rsatadiki YaIMning 2-3 foizga o‛sishi 
davriy ishsizlik darajasini 1 foizga qisqarishini keltirib chiqarmas ekan. Ya’ni 
dastlabki 1 foizlik iqtisodiy o‛sish fan-texnika taraqqiyoti natijasida 
resurslardan foydalanish samaradorligi hisobiga erishilishi mumkin, shuningdek 
bu paytda aholi sonining ko‛payishi ham ishsizlik soninining pasaymasligiga 
sabab bo‛ladi. Dastlabki 2-3 foizdan yuqori bo‛lgan har 2-3 foiz iqtisodiy o‛sish 
esa davriy ishsizlikni 1 foizga qisqarishini keltirib chiqaradi. Demak 1foizlik 
davriy ishsizlikni tugatish uchun yillik 4-6 foizlik iqtisodiy o‛sish ta’minlanishi 
kerak. ko‛payishi ham ishsizlik soninining pasaymasligiga sabab bo‛ladi. 
Dastlabki 2-3 foizdan yuqori bo‛lgan har 2-3 foiz iqtisodiy o‛sish esa davriy 
ishsizlikni 1 foizga qisqarishini keltirib chiqaradi. Demak 1foizlik davriy 
ishsizlikni tugatish uchun yillik 4-6 foizlik iqtisodiy o‛sish ta’minlanishi kerak.
 
 
9.6 Inflyasiya sabablari, mohiyati, hisoblanishi, turlari va darajasi 
Inflyatsiya ( lotincha inflatio - shishish, bo‛rtish, taranglashish
) – 
ma’lum 
davr mobaynida mamlakatda baholar o‛rtacha (umumiy) darajasining barqaror 
o‛sishi, pulning xarid qobiliyatini uzoq muddatli pasayishi. Inflyatsiya bozor 
iqtisodiyotining asosiy izdan chiqaruvchi omillari jumlasiga kiradi, uning 
sur’ati qanchalik yuqori bo‛lsa, iqtisodiyotga xavfli ta’siri shunchalik katta 

---

151 
bo‛ladi. Ayniqsa bir iqtisodiy tizimdan ikkinchi bir iqtisodiy tizimga o‛tayotgan 
mamlakatlarda inflyatsiyaning iqtisodiyotga ta’siri ancha xavfli. Chunki, bu 
davr narxlarning erkinlashuvi va shunga muvofiq ularning umumiy darajasi 
keskin oshib ketishi bilan bog‛liq.
Ammo inflyatsiya davrida barcha tovarlarning baholari ham oshavermaydi: 
ayrimlariniki barqaror bo‛lib tursa, ba’zilariniki esa tushishi mumkin.