Ilm sahroda do’st, hayot yo’llarida tayanch, yolg’izlik

 
1,25 · 1,045 = 1,305 
, 
bu erda 1,045 = 1/0,957;  0,957 = 1,000 – 0,043. 
Minimum  bo’yicha,  tegishli  raqam  teng  (pulni  valyuta  muomalasidagi  hissasini 
chegaralangan 15 foiz holdagi): 1,25 · 0,85 + 1,045 · 0,15 = 1,219. Ya’ni, ushbu holatda 
bahoning umumiy o’sishi 20,2 foiz emas, 21,9 foizni tashkil etadi. 
Ushbu  holat  inflyatsiya  milliy  valyutaning  devalvatsiyasi  kuchaygan  sharoitdagi 
barcha  hodisalarga  taalluqlidir.  Agarda  inflyatsiya  revalvatsiya  bilan,  deflyatsiya 
devalvatsiya  bilan  yo’ldosh  bo’lsa  yoki  ko’pchilik  hohlaydigan  deflyatsiya  va 
revalvatsiya  jarayoni  bir  paytda  mavjud  bo’lsa,  u  holda  yuqoridagi  tasdiqnomamiz 
adolatdan emas. 
Vaholanki,  yuqoridagi  ko’rib  chiqilgan  holatlarning  barchasida  “teskari  schet”ni 
nazardan  chiqarib  tashlanmaydi  va  sonlarning  ayyorona  abberatsiyasi  bo’lishi  mumkin. 
Negaki,  agarda  2007  yilda  inflyatsiya  12  foizni  tashkil  qildi  desak,  bahoning  hisobli 
o’sish  darajasi  13,6  foizga  teng  bo’lar  edi.  Ma’lumki,  haqiqatda  u  12  foizdan  iborat. 
Mana  sizga  sonlarning  ayyorona  abberatsiyasiga  misol.  O’z  manfaati  uchun  foydali 
bunday (spekulyativ) muhokamalarning bir necha qatorini tuzish mumkin. 
6-bosqich.
  Devalvatsiya  va  revalvatsiyani  hisobga  olgan  holda  eng  asosiy 
valyutalarga  nisbatan  kotirovka  qilgan  maqsadga  muvofiqdir.  Bizning  misolimizda, 
kotirovka dollarga nisbatan qilingan edi, endi evroga nisbatan kotirovka qilib, 2007 yilda 
devalvatsiya  va  2005  yilda    revalvatsiyani  qayd  qilamiz.  U  paytda  baholash  bo’yicha 
tavsavvur  ancha  o’zgaradi.  Ushbu  modifikatsiyaning  o’lchovi  va  shakli  har  safar 
konvertatsiya  qilinadigan  valyuta  massasining  ma’lum  bir  hissasi  bilan  aniqlanadi  va 
valyutaning  o’rtacha  tortilgan  devalvatsiyasi  yoki  revalvatsiyasi  kombinatsiyasi  sifatida 
ko’riladi.  Aynan  shu  sababli,  hisoblangan  va  chop  qilinadigan  inflyatsion  baholar  ham 
tegishli ravishda aniqlashtirilishi mumkin. 
Ko’rinib  turibdiki,  inflyatsiyani  tushunish  va  uni  devalvatsiya  hamda 
revalvatsiyani hisobga olgan holda korrektirovka qilishga qarab, uni baholashdagi farqlar 
sezilarli  ekanligi  ayon  bo’lmoqda.  Ularni  e’tiborga  olmaslik  yoki  ularni  mensimaslik, 
to’g’ri bo’lmasa kerak, albatta. 
Yuqoridagi  chizma  bo’yicha  inflyatsiya  darajasi  bank  foizining  o’zgarishi, 
ishsizlikning  o’sishi  va  inflyatsiyaning  boshqa  tuzuvchilari,  masalan,  pullik  tibbiy 
xizmat,  sport  va  x.k.  baholarning  misli  ko’rilmagan  darajada  ortishini  hisobga  olgan 
holda hisoblansa, bizning fikrimizcha, inflyatsiyaga real baho berilgan bo’ladi.