ЭЛЕКТР УЗАТИШ ЙЎЛЛАРИДА ЭНЕРГИЯ ТЕЖАШ
ТАДБИРЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ
Уришев Омаджон Мусурмонқул оғли
orishevomadjon@gmail.com
Ўтанов Aсадилло Aсилжон оғли
asadbekahmedov3366@gmail.com
Фарғона Политехника Институти
Электр таъминоти тизимида энергиядан
фойдаланиш самарадорлик
кўрсаткичларини аниқлаш. Электр таъминоти тизимини мукаммаллаштириш
асосан қуйидаги масалаларни қамраб олади:
1. Кучланишни рационал қийматини аниқлаш.
2. Подстанцияларни энг мақбул ўрнатиш жойини аниқлаш.
3. Трансформаторларни энг мақбул сонини ва қувватини танлаш.
4. Электр узатиш йўлининг кўндаланг кесим юзасини тўғри танлаш.
5. Реактив қувватни қоплаш воситаларини ва уларни ўрнатиш жойини тўғри
танлаш.
Энергия тежаш тадбирлари асосан эксплуатация жараѐнида ҳал қилиниши
керак бўлган муаммоли вазиятларга қаратилган бўлади. Саноат корхоналарида
таҳлилий маълумотларни талаб қиладиган бўндай масалалр қаторига қуйидаги
келтириш мумкин:
- Суткали юклама графикларини таҳлили ва текислаш орқали эълон
қилинган қувватни камайтириш;
- Электр узатиш йўлларини, трансформаторларни ва моторларни
алмаштириш;
- Электр ѐритиш тизимини оқилона
ташкил этиш;
- Химоя воситаларини тўғри танлаш;
- Электр таъминоти ишончлигини ошириш;
- Электр ускуналарни таъмирлаш технологиясини такомиллаштириш.
Электр узатиш йўлларини ҳисоблашлари асосан кабел йўллардаги
исрофларни ҳисоблаш учун бажарилади. КЙ ҳисоблашлари истемолчиларни
энергия сарфини ҳисоблаш билан биргаликда бажарилади. Чунки, электр
истемолчи юкламаси ҳисоблангандан сўнг, уни таъминловчи КЙ ҳисобланади.
Технологик эҳтиѐж учун энергия сарфи ва
исрофлар электр таъминоти
тизими босқичлари бўйича йиғинди қилиб борилади.
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
27 July 2020
www.openscience.uz
42
Кабел йўллари ҳисоблашлари ҳисобий токни аниқлашдан бошланади:
Кабел йўллари ҳисоблашлари нафақат электр энергияси исрофларини
ҳисоблаш учун, балки энергия тежаш имкониятларини аниқлаш учун ҳам
бажарилади. Аммо, бу жадвал иқтисодий самарадор кабел йўли параметрларини
аниқлаш имконини бермайди. Кабел йўлларида энергия тежаш имконияти, кабел
узунлиги, юкламаси, кучланиши, ишлаш вақтига қараб самарадор кесим юзасини
аниқлаш билан боғлиқдир. Шунинг учун, электр узатиш йўларидаги
энергияисрофини аниқлашда қуйидаги ифодадан фойдаланилади:
Кабел йўлини тўғри танлаш ѐки уни мувофиқлигини текширишда қуйидаги
келтирилган харажатлар ифодасидан фойдаланилади:
Кириш формаларида кабел йўлини
солиштирма нархи, юкламаси,
кучланиши, кесим юзасини қийматларини бериб мавжуд вариантларни таҳлил
қилиш мумкин. Кабел йўлининг эффектив кесим юзасини ѐки ток зичлигини
қуйидаги ифодалардан аниқлаш мумкин:
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
27 July 2020
www.openscience.uz
43
Кабел
йўллари
исрофлари
ҳисоблашлари
истемолчиларни
юкламалари билан бирга ҳисоблангани учун энергия тежаш ҳисоблашлари
учун алоҳида жадвал ташкил этилади. Бу ерда ѐтқизилган
кабел ва
алмаштириладиган кабеллар маълумотлари киритилади ва таҳлилий
натижалар олинади. Юқорида келтирилган ифодаларнинг таҳлилий
натижалари Кабел йўлларини кучланишини, юкламасини,
кесим юзасини
оқилона танлаш имкониятини яратади. Қишлок жойлари умуман
республикамизнинг табиати муқобил энергияданкенг кўламда фойдаланиш
имкониятини беради ва юртимизда олиб борилаѐтган илмий – тадқиқот ишлари
натижалари хаѐтга тадбиқ этилишда давом этмоқда.
Do'stlaringiz bilan baham: