―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
61 
www.academiascience.uz
Ushbu Polistirolni parchalash qobilyati hashorotning xazim qiluvchi fermentida 
chiqadimi yoki ichak mikroflorasdagi bakteryalar orqalimi nomalum edi. Buni 
aniqlash uchun olimlar Tenebrio molitor lichinkasini 20 kun gentamitsin (30 mg / g) 
bilan boqishdi. gentamitsin bilan boqilgan lichinkalar PS ni parchalash qobilyatini 
yo'qotdi. Natijalar lichinkalar ichak mikroflorasi PS ni parchalashda muxum 
axamyatga ega ekanini kursatdi.[2] 
Olimlar yana shuni ham aniqlashdiki turli xil hududlardan olib kelingan 
lichinkalarga plastik bilan oziqlanganda ularning hammasida hazim bo'lish jarayoni 
bir xilligi kuzatildi. Bu esa plastik bilan oziqlanish qobilyati geografik mintaqaga 
bogliq emasligi aniqlandi. faqat metabalik tasiri bir xil bolmasligi kuzatildi.[3,4] 
Tendebrio molitor lichinkasi polietelen va polietelen-polistirol aralashmasini 
parchalab xazim qila olishi aniqlangan [5]. Tenebrio molitasi lichinkalari 
ichaklaridan polistirolni biologik parchalay oladigan Exiguobacterium shtamm YT2 
va Mixta tenebrionis BIT-26T bakteryalari ajratib olingan[2,6]. Bu bakteryalar erkin 
holda xam PS va PE ni parchalay olishi kuzatildi. 
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkunki bu organizim lichinkasini, ichak 
mikroorganizimlarni va hazim qilish fermentlarini amalda ishlatsak bo'ladi. Bu 
bioparchalanish qisqa vaqtni talab etadi, polistirol istemol qilgan lichinka polistirolni 
12-15 soat davomida parchalaydi. Bu qisqa vaqt hisoblanadi chunki polestirol 
tabiyatda uzoq yillar moboynida parchalanadi. Bu jarayonga javob beradigan 
fermentlar genlarini o‘rganib, ularni tez ko‘payadigan mikroorgaizmlarga kiritish 
orqali bugungi kunning global ekologik muammolarni yumshatishimiz mumkin. Bu 
usulda plastik chiqindilarni yo'qotar ekanmiz dunyodagi chiqindilarni yanada 
ko'paishini oldini olgan bo'lar edik.