―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
39 
www.academiascience.uz
содда тажрибаларни кўрсатиб тушунтириши мумкин. 
2. 6-синфда физика дарсларида ўқувчиларга эҳтимолликнинг классик 
таърифини ва тенг имкониятли воқеалар моҳиятини тушунтириши, етарли 
ҳисобланади, бу уларнинг математикадан бу йўналишда олган элементар 
билимларига мос келади.
Умумий ўрта таълим мактабларининг 9-синф физика курсида эҳтимолий – 
статистик ғоя ва тушунчалар асосан молекуляр физика бўлимида қўлланилади ва 
ўқитишга статистик метод элементлари киритилади ва ўқувчиларда 6- синф 
физика курсида шакллантирилган тушунчалар мазмуни чуқурлаштирилади.
Молекуляр-кинетик назариянинг таърифида, бу назария моддаларда 
бўладиган иссиқлик ҳодисалари ва моддаларнинг ички хоссаларини, 
моддаларнинг тартибсиз ҳаракат қилувчи зарралардан иборатлиги тўғрисидаги 
тасаввур асосида изоҳлаши айтилган, лекин ушбу фикрлар асосида ―атомизм 
ғояси‖ нинг ѐтиши эътиборга олинмаган. 9- синф физика фанида молекуляр – 
кинетик назарияни ўрганишда моддалардаги атом ва молекулаларнинг ҳолати 
статистик қонуниятларга бўйсунишини алоҳида таъкидлаш зарур. Умумий ўрта 
таълим мактабларининг 9- синфида молекуляр физикани ўқитишда статистик 
метод, молекулалар ва атомларнинг тартибсиз ва тўхтовсиз ҳаракатланишини, 
динамик ва статистик методларнинг фарқларини мисоллар асосида тушунтириш 
ҳам мақсадга мувофиқ.
Академик лицейларнинг физика курсининг молекуляр физика бўлимида 
эҳтимолий- статистик ғоялар ва тушунчаларни шакллантиришда даст аввал 
молекуляр физиканинг ўрни ва имкониятларига тўхталамиз ва юқоридаги 
тушунчаларни шакллантиришни ўқувчиларнинг умумий ўрта таълим 
мактабларининг 9-синфида молекуляр физика бўлимидан қолдиқ билимларини 
эътиборга олган ҳолда, таълимнинг бу икки босқичлари аро узвийлик асосида 
амалга оширамиз. 
Оламнинг замонавий физикавий манзарасида молекуляр физика ўзига мос 
жойни эгаллайди ва молекуляр тасаввурлар асосида моддаларнинг газсимон, 
суюқ, қаттиқ ва плазма ҳолатларида ҳар ҳил физик-кимѐвий ҳоссалари 
ўрганилади. 
Академик лицейларнинг ―Аниқ фанлар‖ таълим йўналишлари учун физика 
курсидан ўқув дастурлари ва дарсликлар, ўқув қўлланмаларининг таҳлили 
молекуляр физикани ўрганиш асосан эмпирик асосда, молекуляр-кинетик ва 
термодинамик тасаввурларга асосланган ҳолда фактлар ва экспериментал 
тажрибалар натижаларини таҳлили асосига қурилганлигини кўришимиз мумкин.

---