Ilm-fan taraqqiyotida zamonaviy metodlarning qo‘llanilishi

Қисқартмалар (расшифировкалар маъноси) 
CFD-ҳисоблаш суюқлиги 
динамикаси (чанг ҳаво ва газлар суюқлик деб юритилади ва тушинилади), 

---

ILM-FAN TARAQQIYOTIDA ZAMONAVIY METODLARNING QO‘LLANILISHI 
27.9.2021 
www.academics.uz 
125 
RSTM-Рейнольдс-Стресс турбулентлик модели (турбулент – ҳавонинг 
тартибсиз ва ночизиқ ҳаракатига айтилади),
Пахта тозалаш корхоналаридан чиқаётган чангли чиқиндиларни 
марказдан қочма чанг ушлагич ёрдамида амалга оширса бўлади. Бундай чанг 
ушлаб қолувчи мослама бир маромда ишлаши учун, чанг ушлагичга кираётган 
заррача траекторияси ва параметрларини кўриб чиқиб, ҳаво оқимини 
ҳаракатланиш тезлигига боғлиқлигини ўрганиш муҳим аҳамиятга эга. Чанг 
ушлагичга кираётган ҳаво оқими чанг ушлагични девори бўйлаб қанча кўп 
ҳаракат қилса, ундаги чанг заррачалари кўп ажралади, бундан ташқари 
келаётган ҳаво оқимини тезлигига ҳам боғлиқ. Бунинг учун 
O
z
ўқини тепадан 
пастга вертикал йўналтирамиз, цилиндрик координата системасидаги заррача 
ҳолатини аниқлаймиз.
Ишчи қисмга кираётган чанг заррачаларини кириш йўли 
координаталарини ва тезлигини бир ҳил деб олиб, заррачани чангдан 
тозаланиши ва деворга урилиш йўли қанчалик кўп бўлса, тозаланиш ҳам 
шунчалик юқори бўлади. Чанг ушлагич ишлаши вақтини ҳам кузатиб борамиз 
ва 
рационал 
ҳолатни 
танлаб 
оламиз. 
Олинган 
натижалар
1-жадвалда келтирилган. 
Чанг ушлагичларга кираётган заррачани тезликлар бўйича 
деворга урилиш вақти ва чиқиш координаталари таҳлили 
1-жадвал 
№ 
Заррачани 
ўқлар бўйича 
тезлиги 
За
рр
ач
ан
и
 
ум