Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

лик
юритувчисубьектнингмуҳиммолиявийваиқтисодийкўрсаткичлариниўрганиш
тушунилади.
Таҳлилий амаллар молиявий таҳлилнинг таққослаш, нисбатлар ва

---

коэффициентларнибаҳолаш кабиэлементлариваусуллариданфойдаланишни
назардатутади.
Таҳлилийамалларнингэнгкўптарқалганитаққослаш бў-
либҳисобланади.
Бундақуйидагилартаққосланади:турлидаврларучунсчетлардагиқолдиқлар;
молиявий ҳисоботкўрсаткичлари бизнес-
режакўрсаткичлари билан;ҳисобот-
нингҳархилмоддаларбиланолдингидаврлармаълумотлариўртасидагинисбат;
хўжаликюритувчи субьектмолиявий кўрсаткичлари иқтисодиётнингтегишли
тармогидаги ўртача кўрсаткичлар билан;молиявий ахборотлар номолиявий
ахборотлар (
хўжалик юритувчи субьектнинг фаолияти тўғрисидаги унинг
бухгалтерия ҳисоби тизимида бевосита акс эттирилмайдиган маълумотлар)
билан.
Таҳлилий амаллар ҳисоб ва ҳисобот маълумотларини кўрсаткичлар
орасидагиўзаробоғлиқликларниўрганиш,ҳи-
соботмаълумотларинивауларнинг
ўзгариштенденцияларинитаққослаш,ҳисоботмоддаларивакўрсаткичларининг
кескинфарққилишсабаблариниўрганишниназардатутади.
Масалан,асосий воситалар қийматинингкўпайиши одатда амортизация
суммаларининг кўпайишига ҳам олиб келади.Номувофиқлик аниқланганда
аудитор тегишли далилларни топиши лозим.Айтайлик,асосий воситалар
киримини текшириб мижоз-
ташкилот мазкур активларни бюджетдан
молиялаштириш ҳисобига совға шартномаси бўйича олганлигини аниқлади.
Бундай обьектлар бўйича эса амортизация ҳисобланмайди.Шундай қилиб
аниқланганномувофиқликкааудитортомониданқониқарлиисботтопилган.
Таҳлилийамаллараудитнирежалаштириш чоғида,текширувжараёнидава
униякунлашбосқичидақўлланилади.
Аудитни режалаштириш чоғида таҳлилий амалларни қўллаш,масалан,
баланс структурасини аниқлаш, энг жиддий моддаларни ва моддалар
нисбатидагикаби,бошқадаврларбилансолиштириш бўйичаҳамўзгаришларни
аниқлашга имкон беради.Буахборотлар риск зонасини аниқлаш ва бошқа
аудиторликамалларинирежалаштириш чоғидақўлланилади.Хусусан,аудитор
ҳисоботни дастлабки таҳлил қилиш маълумотларига кўра қайси ҳисобот
моддаларинипухтатекширувданўтказиш зарурлигиниҳалқилади.Ҳисоботда
учрайдиган хатолар зонаси мижоз-
корхонанинг жорий даврдаги дастлабки
маълумотлариваўтганйиллардагишунгаўхшаш маълумотларёкитаққослаш
учун ишлатилган бошқаахборотлар ўртасидакескин фарқларни топиш йўли
билананиқланишимумкин.Кескинтафовутларнингэҳтимолданҳолибўлмаган
сабаблариданбириҳисобваҳисоботдаатайлабёкибилмасданйўлқўйилган
хатоларбўлишимумкин.
Аудиторлик текширувлар чоғида таҳлилий амаллар бухгалтерия ҳисоби
маълумотларини ҳақиқий маълумотлар ёки аудитор томонидан ҳисоблаб
чиқилгансуммаларибилантақ-
қослашорқалиҳамқўлланилишимумкин.
Аудитнинг якунловчи босқичида таҳлилий амалларни қўл-
лаш ҳисоб ва
ҳисоботдаги аниқланган номувофиқликларгақў-
шимчадалиллар олиш,ҳамда
ушбуномувофиқликларнингҳи-
соботишончлилигигатаъсиринианиқлашгаҳам
имконберади.
Ҳақиқатга яқин таҳлилий амаллардан бири баланс ҳисоб-
китоблари
ҳисобланади.Хусусан,аудитор тайёр маҳсулотларнингҳисобда ҳаққоний ва
тўлиқаксэттирилишитўғрисидагидалил-
исботларгаэгабўлишучунтез-
тезхом-
ашёлар,мате-
риалларватайёрмаҳсулотолинишибалансинитузади.
Хом-
ашёваматериалларбалансинитузиш қуйидагиларниназардатутади: