Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

Қўлдатўлғазилганҳужжатларваҳисобрегистрлари(
маъ-
лумотномаларва

---

ҳисоб-
китоблар, касса ҳисоботлари, бўнак ҳисоботлари, ҳисоблашув-
тўлов
ведомостларивабошқалар)қайтаҳисоблашданўтказилади.
Агар мижоз-
корхонада ҳисоб ишлари компьютерлаштирилган бўлса,
дастлабки ҳужжатлар ва ҳисоб регистрларидаги арифметик ҳисоблашларни
текшириш заруратиошади.Букомпьютердастурлариниатайлабнотўғритузиш
ваарифметикхатоларникомпьютерклавиатурасиданнотўғрикиритиш билан
боғлиқ бўлиши мумкин.Арифметик ҳисоб-
китобларни текшириш компьютер
дастурига киритилган ҳисоб-
китоблар алгоритмини назоратқилишни тақозо
этади.
Агар
хўжалик
юритувчи
субъект
бухгалтерия
ҳисоби
компьютерлаштирилганбўлса,ҳисоб-
китобларнитекшириш ҳам компьютердан
фойдаланганҳолдаамалгаоширилади.
Инвентаризация–мижозкорхонамол-
мулкларинингмав-
жудлигитўғрисида
аниқ маълумот олишга имкон беради.Бунда барча мол-
мулклар (
дебитор
қарзларҳам)вакредиторқарзларинвентаризацияқилинишизарур.
Халқаро ва Миллий аудит стандартларига мувофиқ аудиторлар ўзлари
инвентаризацияўтказишишартэмас,аммоунингўтказилишиустиданназорат
қилиши лозим. Бу бутун ички назорат тизимининг ва айрим назорат
воситаларинингишончлилигини баҳолашга имкон беради.Масалан,мижоз-
корхонанингжориййилдагиҳисобсиёсатидамол-
мулкларвамажбуриятларни
инвентаризация қилиш тартиби кўрсатилмаган бўлса,шунингдек,моддий
жавобгар шахслар алмашга-
нида ҳам йиллик молиявий ҳисоботни тузишдан
олдинҳам инвентаризацияўтказилмаганбўлса,буҳолаудиторгаичкиназорат
тизиминингишончлилигинипастдеббаҳолашгаасосбўлади.Инвентаризация
жараёнидааудиторхўжаликмуомалаларинидастлабкиҳужжатлардаўзвақтида
васифатлирас-
мийлаштирилиши,моддийжавобгаршахслартомониданмоддий
бойликларнингҳаракатитўғрисидагиҳисоботларнитузиш тартибиваоператив
ҳисоб юритиш тўғрисида,корхонанингўзига тегишли ва комиссияга қабул
қилингантоварлариҳамдаматералларинингсақланиш тартибитўғрисидамаъ-
лумот олиши мумкин. Инветаризация ўтказиш жараёнида ҳисобда акс
эттирилмаганфактлараниқланишиҳаммумкин.Буҳолатмоддийбойликларни
сақлаш бўйича хизмат кўрса-
тиш,биноларни шартнома тузмасдан ижарага
беришвашунгаўхшашларбиланбоғлиқ.
Аудиторинвентаризацияўтказилишиникузатишда№19-
«Инвентаризацияни
ташкилэтиш ваўтказиш тартиби»номлиАФМС ва1054-
қарорҳамдабошқа
меъёрийҳужжатларталабларигариояқилинишинитекширади.
Инвентаризацияўтказиш тартибигамаълум талаблар қўйилади.Масалан,
№19БҲМСгамувофиқинвентаризацияўтказиш чоғидакомиссияаъзоларидан
бирортасинингиштирокэтмаслигиунингнатижалариниҳақиқийэмасдебҳисоб-
лашгаасосбўлади.Инвентаризацияжараёнидааниқланганмоддийбойликлар
камомади ва бузилишининг табиий камайиш меъёридан ошган қисмини
ҳисобдан ўчириш учун тақдим қилинган ҳужжатларга,айбдор шахсларнинг
йўқлигинитасдиқлайдигантерговёкисудорганларинингқарори,ёкиетказилган
зарарниайбдоршахсданундиришнинградэтилиши,ёкимоддийбойликларнинг
бузилиш фактини тасдиқловчи техник назорат бўлими ёки тегишли махсус
ташкилотларданолинганхулосалариловақилинганбўлишишарт.
Ҳисоботйилидаўтказилганинвентаризациянатижаларинингмаълумотлари
корхонатомониданмахсусдалолатномалар,қайдномаларвабошқатегишли