Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

қилинмаганватузатилмаганкаттатафовутлар;
*
катта тафовутларнинг тасдиқланмаганлиги ва аудитор сўровларига
кутилганжавобларолинмаганлиги;
*
текширувучунтанлаболинган,зарурдастлабкиҳужжатларёкитегишли
рухсатэтувчикўрсатмалартақдимқилинмаганхўжаликмуомалалари.
Аудитор тўпланган далиллар етарлилигини баҳолашда ушбу ҳолатлар
аниқланган босқични (
режалаштириш,аудитўтказиш)ҳисобга олиши керак.
Шунингдек,каттахатолархатаринидастлабкибаҳолаш вабатафсилтекшириш
режалариҳамэътиборгаолинишилозим.
Агар бундай ҳолатлар режалаштириш босқичида аниқланган ва ҳисобга

---

олинган бўлса, унда аудитор тўпланган далилларнинг етарлилигига ва
режалаштирилган ҳамда қўшимча аудиторлик амалларини бажаришнинг
мақсадгамувофиқлигигабаҳоберишизарур.
Аудиторликтекширувинингасосийбосқичлариниўтказишнатижалариаудит
ўтказишдан қўйилган мақсадга эришилганлик даражасини баҳолаган ҳолда
аудиторнингишчиҳужжатларидақаидқилинишилозим.Масалан,аудитўтказиш
дастурининг «Дебитор ва кредитор қарзларни текшириш» бўлими бўйича
ўтказилганаудитнатижаларинибаҳолашдақуйидагиаудиторликамалларини
таҳлилқилишвабаҳолашмақсадгамувофиқ:
Кейинги пул киримлари ва тегишли счётлар қолдиқларидан тўланган
тўловларга доир дастлабки ҳужжатларни текшириш.
Аудиторлар одатда
бухгалтерия баланси тузилгандан кейинги то аудитўтказилган охирги кунга
қадарамалгаоширилгантўловларниҳам текширади.Бутекширувнатижалари
ҳисобмаълумотларинингишончлилигинижориймажбуриятларнибалансдаакс
эттиришнингтўлиқлигиваҳаққонийлигинуқтаиназариданбаҳолашгаимкон
беради.Ушбуамалларнибажариш натижасидажориймажбуриятлартўлиқва
ҳаққонийаксэттирилганлигитўғрисидаолингандалиллар,бухгалтерияҳисоботи
тузилганидан сўнг тўланган қарзларга нисбатан етарли даражада деб
баҳоланиши мумкин. Шундан сўнг аудитор тўлови тасдиқланган ва
тасдиқланмаганқарзларсуммаларинингкатта-кичиклигинибаҳолайди;
счётларни бухгалтерия ҳисоботи тузилганидан сўнгтайёрланган моддий
жавобгаршахсларҳисоботларибилан,ҳисобмаълумотларибўйичақолдиқлар
билансолиштириш.
Бухгалтерияҳисоботитузилганкунданолдинолинганбарча
счётлар(
етказибберилгантоварлар,бажарилганиш вакўрсатилганхизматлар
учун)жорий даврдаги ҳисобда ва шу давр учун тузилган ҳисоботда акс
эттирилиши керак.Шунингучун бухгалтерия баланси тузилган санадан сўнг
тайёрланган материаллар ҳаракати тўғрисидаги ҳисоботлар ва счётлардаги
саналар,мулкларвамажбуриятларнингбалансдатўғриаксэттирилганлигини
текширишмақсадидатаққосланишимақсадгамувофиқ.
Мавжуд қолдиқларни счёт-
фактуралар маълумотлари,моддий жавобгар
шахсларҳисоботлариватўловҳужжатларибилансолиштириш.
Агардебиторва
кредиторқарзларнингмиқдори хўжаликюритувчи субъектмолиявий аҳволи
учун сезиларли даражада бўлса,аудиторлар ҳисобга олишнингтўғрилиги ва
аниқлигини
текшириши, шунингдек, ҳисоб
маълумотлари
бўйича
мажбуриятларнингоширибкўрсатилмаганлигинианиқлашларилозим.Буҳолда
дастлабкиҳужжатлармаълумотларианалитикҳисобрегистрлари(
журналлар,
оборотёкисальдоведомостлари)дааксэттирилганахборотларбилан,олдин
энг катта қолдиқлиларидан бошлаб (
чунки улар бўйича ошириб кўрсатиш
эҳтимоли кўпроқ) солиштирилади. Олинган маълумотлар бўйича ҳисоб
ёзувларида(
масалан,биттасчётниҳисобрегистридаиккимартааксэттиришва