Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

аудиторолинганкредитларбўйичақолдиқларқандайбаҳоланаётганлигиниҳам
аниқлашизарур.
а)Банккредитларибўйичаҳисоб-
китоблараудити.
Банккредитларинижалбқилиш иқтисодийислоҳотларничуқурлаштириш,
хусусий тадбиркорликни ривожлантиришнинг қўшимча манбаларидан
ҳисобланади.
Корхоналар билан банк ўртасидаги кредит муносабатлари томонларнинг
ўзаро мажбуриятлари
ва маъсулиятларини
белгилайдиган, кредит
шартномаларигаасосантартибгасолинади.
Текширув чоғида аудитор кредит шартномаларининг ҳақиқатда
мавжудлигини,уларнингЎзбекистонРеспубликасиФуқароликКодексивабошқа
тегишлимеъёрийҳужжатларнингталабларигажавобберишинианиқлайди.

---

Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик Кодексига мувофиқ кредит
шартномалари кредитмуносабатларини амалгаошириш учун лицензиягаэга
бўлганбанкларёкибошқакредитташкилотларибилантузилади.
Аудиторшартномаларнитаҳлилқилиб,улардақуйидагимасалаларўзаксини
топганлигинианиқлайди:
*
кредитберишнингмақсади;
*
кредитмуддатлари;
*
кредитниберишвақайтариштартибиҳамдашартлари;
*
мажбуриятларнитаъминлашшартлари;
*
фоизставкалари,фоизларнитўлаштартибивамуддатлари;
*
кредитни бериш ва қайтариш бўйича томонларнинг мажбуриятлари,
ҳуқуқларивамаъсулиятлари;
*
банкка тақдим қилинадиган ҳужжатлар рўйхати ва тақдим қилиш
муддатлари;
*
бошқашартлар.
Аудитор кредитларнинг мақсадга мувофиқ сарфланишини ва ссуда
қарзлариниқайтариш тартибини(
пулмаблағларикўринишида,векселбериш
йўли билан,ўзаро қарз суришиш орқали) аниқлаши керак.Кредитларни
қайтаришнингтўлиқлигиваўзвақтидалигиниаудиторбанккўчирмаларибўйича
текширади.
7810-
«Узоқ муддатли банк кредитлари» счёти бўйича узоқ муддатли
кредитларнинг қайтарилишигача 12 ой тўлмасдан, ҳисобот тузишда
қайтарилмаганқолдиққисқамуддатлиқарзтаркибидакўрсатилади.
Аудитор кредитлар бўйича муддати ўтиб кетган қарзлар мавжудлигини
текширади,ўзвақтидақайтарилмасликсабабларинивауларниқайтариш учун
қандай чораларкўрилаётганлигини аниқлайди.Бундабанкссудалари бўйича
муддати ўтиб кетган қарзлар мавжуд бўлганида кредитлар учун фоиз
ставкаларинингқандайкўтарилибборганинианиқлашизарур.Чункибукорхона
даромадларига салбий таъсир кўрсатади. 6810-
«Қисқа муддатли банк
кредитлари»ёки7810-
«Узоқмуддатлибанккредитлари»счётларибўйича5110-
«Ҳисоб-
китоб счёти», 5210-
«Мамлакат ичидаги валюта счётлари» билан
боглангандебетёзувларинитаҳлилқилиб,аудиторолинганкредитларнингўз
вақтидақайтарилишинитекширади.
Амалиётдааудиторайрим кредитларнингмуддати,бирёкибирнечамарта
ўзайтирилганлигиниучратишимумкин.Бундайҳоллардааудиторкредитларниўз
вақтида қайтариш имконияти ҳақида ва кўрилган зарарларнинг ҳажми
тўғрисидафикрбилдиришилозим.
Аудиторкредитларнингқайтарилишитаъминланганлигимасалаларигаҳам
эътиборқаратишизарур.Кафиллик,кафолатхати,қимматлиқоғозлар,товарлар
вабошқамулкларнигаровгақўйиш кредиттаъминотинингасосийтурларидир.
Шулардангаровтўғрисидагишартномаларкенгтарқалган.Бундақуйидагиларни
текшириш зарур:гаровтўғрисидагишартноманингҳаққонийлиги,унингюзаки
тузилмаганлиги, унда гаровга қўйилган мулкларнинг қанчалик аниқ
кўрсатилганлигиваҳоказо.
Кредитлар ҳисоб-