Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

Тугалланмаган ишлаб чиқаришни баҳолашнинг турли усуллари
мавжуд:
ҳақиқийўлчов,донабайўлчов,ҳажминиўлчаш,шартлиқайтабаҳолашва
б. Оммавий ёки серияли ишлаб чиқаришда ҳисобот даврининг охирига
тугалланмаганишлабчиқаришларқолдиқларинормативёкирежадагиишлаб
чиқариш таннархи(
тўлиқёкитўлиқмас)бўйича,бевоситахаражатмоддалари
бўйича,ҳамда хом-
ашё,материаллар ва ярим фабрикатлар қиймати бўйича
баҳоланади.
Тугалланмаганишлабчиқаришнибаҳолашнингишончлилигитўғрисидафикр
шакллантириш ишлаб чиқариш харажатлари ва маҳсулотлар таннархини
аудиторлик текширувидан ўтказишнинг муҳим йўналишларидан бири бўлиб
ҳисобланади.
Тугалланмаган ишлаб чиқаришни аудиторлик текширувидан ўтказиш
жараёнидақуйидагимасалаларниўрганишзарур:
- харажатларҳисобиниаҳволи;
- инвентаризацияўтказишнингўзвақтидалигиватўғрилиги;
- инвентаризациянатижалариниаксэттиришнингишончлилиги;
- тугалланмаган ишлаб чиқаришнинг технологияси ва белгиланган
меъёрларига(
агаруларкорхондатасдиқланганбўлса)риояқилинишивауни
баҳолашнингтўғрилиги.
Тугалланмаган ишлаб чиқаришларни инвентаризация қилиш «Маҳсулот
(
ишлар,хизматлар)ишлабчиқариш вареализацияхаражатлартаркибиҳамда
молиявийнатижаларнишакллантириштартибитўғрисидагиНизом»вауасосида
ишлаб чиқилган тармоқ йўриқномаларида белгиланган тартибга мувофиқ
уларнингҳажмиваҳақиқийтаннархинианиқлашмақсадиданиборат.
Саноаткорхоналариқисмида,масалан,қуйидагиларзарур:
-маҳсулотларишлабчиқаришибошланган(
деталлар,қисмлар,агрегатлар)
ва ишлаб чиқарилиши ва йиғилиши тугатилмаган,ишлаб чиқаришда бўлган
ҳақиқатдаборлигинианиқлаш.
Саноаткорхоналариқисмида,масалан,қуйидагиларзарур:
- маҳсулотларишлабчиқаришибошланган(
деталлар,қисмлар,агрегатлар)ва
ишлаб чиқарилиши ва йиғилиши тугатилмаган,ишлаб чиқаришда бўлган
ҳақиқатдаборлигинианиқлаш;
- ҳисобгаолинмаганяроқсизинианиқлаш;
- тугатилмаган ишлабчиқаришни ҳақиқий жиҳозланиши вақисмлар билан
йиғилишинитаъминланганлигинианиқлаш;
- тугатилмаган ишлаб чиқариш қолдиғини бекор қилинган буюртмалар,
шунингдекбажарилишитўхтатибқўйилганбуюртмаларбўйичааниқлаш;
- ишлаб чиқаришда бўлган ишлаб чиқариш бошланган (
деталлар,қисмлар,
агрегатлар) ва маҳсулотлар ишлаб чиқарилиши ва йиғилиши
тугатилмаганинингҳақиқийқийматинианиқлаш.
Инвентаризацияни бошлашдан олдин цехларга керак бўлмаган барча
материаллар,сотиболингандеталларваярим тайёрмаҳсулотлар,шунингдек
мазкурбосқичдаишловберилишитугатилгандеталлар,қисмларваагрегатлар
омборхонагатопширилишикерак.
Цехлардагибошлабқўйилгантугалланмаганишлабчиқаришларваярим
тайёрмаҳсулотларуларнингмиқдоринитўғрианиқлаш вақулайсаналишини
таъминлайдигантартибгакелтирилганбўлишикерак.
Ишлаб чиқарилиши тугалланмаган маҳсулотларни (
деталлар,қисмлар,
агрегатлар)қолдигиҳақиқатдасанаш,тортиш,ўлчаш йўлибилантекширилиб
амалгаоширилади.
Рўйхатлар ҳар бир цех(
участка,бўлинма)бўйича тугалланмаган ишлаб

---

чиқаришлар номи,уларнингтайёрлик даражаси,сони ёки ҳажми,қурилиш-
монтаж ишлари бўйича иш ҳажми кўрсатилиб;тугалланмаган корхоналар,
уларнингнавбатлари,объектлар,ишгатушириладиганмажмуалар,қайсикиулар
бўйича ҳисоб-
китоблар улар тўлиқ тугатилгандан кейин оралиқ тўловларсиз
амалгаоширилади;конструктив элементларнингтугалланмаган қисмлари ва