Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

.
Бундакассаҳужжатларинирасмийлаштиришгаҳам эътиборбериш зарур,
хусусан ҳар бир ҳужжатда олувчилар имзоси борлиги;кирим ҳужжатларига
«олинди» деган, чиқим ҳужжатларига эса «тўланди» деган штамплар
босилганлиги ҳамда уларнинг санаси кўрсатилганлиги,шунингдек,уларда
ўчирилганватузатилганизларйўқлигианиқланишилозим.
Амалиётдакассагадоирсуистеъмолқилишларасосаниш ҳақиваҳисобдор
суммаларбўйичакўпучрайди.Бундаведомостларга«ўликжонлар»никиритиш,
берилиши лозим бўлган жами суммани ошириб кўрсатиш,касса ҳисоботига
қайтақўшиш мақсадидачиқим ҳужжатлариниолдингикассаҳисоботларидан
чиқариболиб,санасиниўзгартириш ватузилаётганкассаҳисоботигакиритиб,
ундагисумманииккинчимартаҳисобданчиқаришҳоллариҳамучрайди.Аудитор
буларданташқарикассамуомалаларинитекшириш жараёнидақуйидагиларга
ҳамалоҳидаэътиборберишилозим:
* текширилаётганкассанингкорхонадаҳарчоракдатўсатдантекширилиши;
* кассирнингкассаҳисоботлариниўзвақтидатопшириши;
* кассаҳисоботларидавакассадафтаридаҳисоботларниҳамдаунгаилова
қилинган ҳужжатларни текширишга қабул қилинганлиги тўғрисида бош
бухгалтерёкимуовининингимзосиборлиги;
* иш ҳақи бериш,хизмат сафари ва хўжалик сарфларига ва бошқа
мақсадларучунбанкданолинганпулларнингмақсадгамувофиқишлатилиши;
* касса қолдиқларинингтекширилаётган корхона учун банк томонидан
белгиланганлимитгатўғрикелиши;
* берилмаган иш ҳақи суммалари ва реализациядан тушган накд пул
даромадларинингбанккаўзвақтидатопширилиши;
* нақдпулларнибегонашахсларгаишончномасизбериш ҳолларивашунга
ўхшашлар;
* тўлғазилмаган чекларга раҳбар ва бош бухгалтер томонидан имзо
қўйилишивачекларникассиргабанкданпулолиш чоғидамустақилтўлдириш
учунберишҳоллари;
* чек дафтарчаси бош бухгалтер сейфида сақланиши ўрнига амалдаги

---

тартибнибузиб,кассиргаберибқўйилганлиги;
* корхонада«Кассакирим вачиқим ҳужжатлариниқайдқилиш дафтари»
(
КО-
3шакл)ва«Кассадафтари»(
КО-
4шакл)
нингмавжудлиги,дафтарларнинг
барчаварақларирақамланиб,охиргибетидаварақларсоникўрсатилганлиги,ип
ўтказиб богланганлиги ҳамда раҳбар ва бош бухгалтер имзоси билан
тасдиқланибмуҳрланганлиги;
* кассаордерларивабошқапулҳужжатларидатегишлимансабдоршахслар
вапулолувчиларимзоларинингмавжудлигивауларнингҳақиқийлиги;
* кассаҳужжатларигамахсусштампбосилиши;
* пулмаблағлари,харажатларвабошқабаланссчётларигаолибборилиб
ҳисоботтақдимэтилмайдиганмуомалаларнингқонунийлиги;
* кассамуомалаларигаоидсчётларбогланишлари(
корреспонденциялари)
нингтўғрилиги;
* тўланмагансуммаларнингўзвақтидадепонентгаўтказилишиваҳ.к.
Аудиторбундайфактлармавжудбўлгандабумуомалаларнингсабабини,улар
кимннинг фармойиши билан амалга оширилганлиги ва бунинг орқасида
суистеъмолқилишберкитилмаганлигиниҳаманиқлашилозим.
Кассаҳужжатларини текшириш айни пайтдакассавамолияинтизомини
текширишбўлибҳамҳисобланади.
3.
Банкдагисчётларгадоирмуомалаларниҳисобгаолишваназорат
қилишнингҳолатинитекшириш.
Аудиторбанкдагисчётларгадоирмуомалалараудитинибанкдагимиллийва
четэлвалютасидагипулмаблағларитўғрисидагимаълумотларниҳамдауларга
иловақилинган солиқ ҳисоботини текширишдан бошлайди.Бундадаставвал
банкдаочилгансчётларсониварақамиҳамдақайсибанкдаочилганлигини
аниқланади. Бу маълумотлар аудиторга барча счётлар бўйича банк
кўчирмаларини ваҳарбирсчётбўйичаҳисобрегистрларини текшириш учун