|
6-§. 0 ‘zbekistonning d a v la t ram zlari. P o y ta x ti.
H a r qanday davlat o'zining davlat ram z larig a eg a bo‘lib, ular
davlat mustaqilligini ifodalovchi belgilardir. 0 ‘zbekiston Respub
likasi Konstitutsiyasining 5-moddasida davlat ram zlari sifatida bay-
roq, gerb va madhiya belgilangan. Davlat ram zlarid a m am lakat
xususiyatlari, taraqqiyot yo‘li aks ettirilib, h ar birining tuzilish
shakli, maqsadi, ishlatilishi alohida qonunlar bilan tasdiqlanadi.
Davlat ramzlaridan biri bayroq bo‘lib, “0 ‘zbekiston Respub
likasining Davlat bayrog'i to‘g ‘risida”gi qonun 1991-yil 18-noyabr-
da qabul qilingan1. Bayroq m a m lakatim iz hududida ilgari mavjud
bo‘lgan qudratli saltanatlar bayrog'iga xos b o'lgan e n g yaxlit
an ’analarni davom ettirgan holda respublikaning tabiatiga xos
bo'lgan xususiyatlarni, xalqimizning milliy va m a d an iy sohalarda-
gi o‘zligini aks ettirgan. Bayroqning ko'rinishi, rangi, undagi bel-
gilarning chuqur m a’nosi bor. Bayroqdagi moviy ra n g osm on va
musaffo suv ramzidir. Oq ran g tinchlik va poklik timsoli, yashil
rang 0 ‘zbekistonning go'zal tabiatini bildiradi. B ayroqdagi qizil
chiziqlar hayot manbai qon ifodasidir. Yarim oy va yulduzlar os-
monimiz musaffoligi va tinchligini bildiradi. Bayroqlar qachon
va qayerda o‘rnatilishi, bayram va boshqa m u n o sab atlar sababli
о rnatilishi qonunda belgilab qo'yilgan.
Davlat ramzlaridan yana biri gerb bo'lib, u d av latn in g rasmiy
emblemasi hamdir. U muhrlarda, turli rasm iy hujjat nusxalarida,
pul birligida aks ettiriladi. U ning ko'rinishi va ishlatilishi ham
m ax su s qonun bilan belgilanib, bunday qonun 1992-yil
2
-iyulda
qabul qilingan2.
1 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1992-yil, 1-son,
2 7
-modda.
2 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1992-yil, 1-son,
3 2 8
-modda.
86
www.ziyouz.com kutubxonasi
0
zbekiston g erb in in g markazida afsonaviy humo qushi
tasviri о rin olgan bo lib, u baxt-saodat va erksevarlik ramzidir.
G erbdagi sakkiz qirrali yulduz respublikamizning sobit qadam-
liligi va barqarorligi timsolidir. Undagi quyosh yo'limizni hamisha
y orug' va nurafshon bo‘lishini bilcffrka, oltin boshoq rizqimizning
bus-butun bo'lishi orzuimiz ekanligini bildiradi. Gerbdagi paxta
O 'z b ek isto n n in g milliy boyligiga ishoradir. Boshoq va paxtadagi
ta sm a esa, xalqlarimiz do'stligi, hayot rishtalari orqali bog'liq
ekanligini ko'rsatadi.
Davlat ram zlaridan yana biri madhiyadir. Davlat madhiyasi
fuqarolarga vatanparvarlik g'oyasini singdiruvchi chaqiriqdir. Mad-
hiya s h e ’r va musiqa vositasida ifodalanadi. Davlat madhiyasi tan-
tanali m arosim larda, davlat tomonidan o'tkaziladigan marosimlar-
da ijro etiladi. M adhiya matni, musiqasi va qo'llanish tartibi qonun
bilan belgilangan bo'lib, shunday qonun, 1992-yil 10-dekabrda
qabul q ilin g a n 1. Davlat ram zlarining ahamiyati, muhimligi hisob-
ga olinib, Jinoyat kodeksining 215-moddasida davlat ramzlariga
hurm atsizlik qilish uchun jinoiy javobgarlik belgilangan.
D avlatga xos belgilardan biri - bu davlat poytaxtining mav-
judligidir. P o y tax t m am lak atn in g bosh shahri hisoblanadi va u ning
alohida maqomi belgilanadi.
K onstitutsiyam izning
6
-moddasi poytaxt masalasiga bag'ish-
lanib, ц-nga ko'ra, O'zbekiston Respublikasining poytaxti - Tosh-
kent shahridir. Shu qoidaning o'zi Toshkent shahri maqomiga t a ’sir
qiladi.
P o ytax t bosh sh ahar hisoblanishi bilan birga, m a’muriy mar-
kaz hamdir. Qoidaga asosan, poytaxtda davlat boshlig'i idorasi
(Prezident M ahkam asi), hukumat, parlament va markaziy sud
idoralari joylashadi. Moliya m uassasalarining markaziy idoralari
m arkazda joylashadi. Poytaxt ma lum bir viloyat hududida joylash-
sa-da, u m ark a zg a bo'ysunadi, ya’ni u viloyatga ten g keladigan
daraja — m a ’muriy-hududiy tuzilish maqomiga egadir.
O 'zbekistonning poytaxti Toshkent shahri bo lib, u po ytaxtga
tegishli barcha belgi va xususiyatlarga ega. Toshkent O'zbekiston-
1 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1992-yil, 1-son, 52-modda.
87
www.ziyouz.com kutubxonasi
nin g e n g k a tta (aholi soni, hududi jihatidan ham ) shahridir. U eng
yirik siyosiy va iqtisodiy markazdir. Unda barcha m a rk a z iy davlat
va jam oat idoralaridan tashqari, m adaniy-m a’rifiy rn u a s s a s a la rn in g
h am asosiy qismi joylashgan. M a m la k a td a ishlab chiqarilayotgan
m a h su lo tla rn in g 20 foizga yaqini p oytaxt - T o s h k en td a ishlab
chiqariladi.
Toshkentda xorijiy m a m la k a tla rn in g vakolatxonalari, BMT
va u n in g tizimidagi U N E SC O , U N IS E F kabi xalqaro tashkilotlar,
YeXHT vakolatxonalari joylashgan.
Keyingi vaqtlarda Toshkentda olib borilayotgan ishlar, Tosh-
k en tn ing poytaxt sifatidagi qiyofasi, vazifasi rivojlanishiga ta ’sir
ko'rsatmoqda.
0
‘zbekiston xalqi hisobida davlatning suv eren itetg a erishishi
natijasida xaqiqiy mustaqillik nam oyon bo'lishi e n g m u h im vo-
qeadir.
M am lak atim izd agi h a m m a o 'zgarishlarning asosi davlat su-
verenitetiga ega bo'lishlikdir. Bu masala Konstitutsiyada yetarli
darajada m u stahkam landi.
Hozirgi paytda ham suverenitetni m u sta h k am lash , u bilan
bog'liq xavfsizlikni, m am lak at chegaralarini saqlash ishlari ustu-
vor yo'nalishlardan biri hisoblanadi.
0
‘zbekistonning jahon ham jamiyatida to‘la huquqli ishtirok-
chiga aylanishi ham suverenitet natijasidir.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
