Ijtimoiy xayot va din

Ularning boshida osmon podshosi va oriylarning milliy xudosi Indra turadi. U avvalo ikkita sariq otga qo`shilgan g‘ildirakli aravada turuvchi jang xudosidir. U oriylar urug‘ining yetuk sardori ramzidir. Dastavval, Indra hind an’analarida chaqmoq xudosi sifatida namoyon bo`lgan. Biroq, bosqinchilar tomonidan ko`p yillar davomida olib borilgan urushlar uni urush xudosiga aylantirdi. Yomg‘ir xudosi Panjanya, shamol xudosi Vayyular vedalarda aniq tasvirlanmagan. Ular tez-tez Indra bilan umumlashgan holda tasvirlanadi. Ulardan yana biri Rudna bo`lib, odamlarning unga nisbatan cheksiz qo`rquvlari ularni doimiy ravishda Rudnaga bag‘ishlab madhiya va duolar o`qishga undagan. U Rigvedada SHiva («yoqimli») nomi bilan zikr etiladi. Keyinchalik, Shiva Vishnu bilan birgalikda «ikki xudo» sifatida unutilgan Hindiston xudolari turkumi o`rnini egalladi.

Yer xudolari. Yer xudolarining eng ulug‘i yerda quyoshning, havoda chaqmoqning, yer ustida olovning mujassamlashuvi hisoblangan olov xudosi Agnidir. Agni haqidagi afsonalar Hindistondan tashqarida vujudga kelgan. U odamlarning qurbonliklarini xudolarga yetkazuvchi ruhoniy sifatida tasavvur qilingan. Biror qurbonlik uning vositasisiz xudolarga yetib bormaydi deb hisoblangan.

Ayol xudolar qatoriga tong va tong nuri ma’budasi Ushas, daryo xudosi Sarasvatilar kirgan. Sarasvati keyinchalik braxmanizmda so`z xudosi sifatida tasvirlangan.

Veda ibodatlari. Veda ibodatlari ikki turga bo`linadi. Birinchisi, duolar, ikkinchisi xudolarga atab qilinadigan qurbonliklar yoki boshqa bir narsalarni taqdim qilishdan iborat. Dastavval duo kitoblari bo`lmagan paytda ibodatlar faqat qurbonliklar shaklida amalga oshirilgan. Unda ma’budlarga kuydirilgan moy, non, va nihoyat, suv yoki sut bilan aralashtirilgan soma ichimligi tortilgan. SHuningdek, hayvonlar (masalan, ot) ham qurbonlik qilingan. Vaqt o`tishi bilan bu marosimlar murakkablashib borgan. Qurbonlik banda bilan xudo o`rtasidagi savdo, kelishuv ma’nosida qabul qilingan. Masalan, inson bir narsaga muhtoj bo`lsa, xudoga qurbonlik qila turib undan o`z ehtiyojini qondirishni so`ragan. Keyinchalik Rigveda, Atxarvaveda kabi madhiya va duolarni o`zida jamlagan kitoblar paydo bo`lgach, ibodatning ikkinchi ko`rinishi – xudolarga atab duo va madhiyalar o`qish odat tusiga kirgan.