Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

  «Metod»  va  «metodologiya»  tushunchalari

.  «

Metod»  (yunon.  «metodos»  –«usul»)  keng 

ma’noda  yo‘l,  ijodiy  faoliyatning  har  qanday  shakli  kabi  ma’nolarni  anglatadi.  Metodologiya 

tushunchasi ikki asosiy mazmunga ega – faoliyatda qo‘llaniladigan ma’lum usullar tizimi (fanda, 

siyosatda, san’atda va h.k.) tizim haqidagi ta’limot yoki metod nazariyasi. 

 

Fan  metodlari 

– 

ma’lum fan  tarmog‘iga  kiruvchi  yoki  fanlar tutashgan  joyda  vujudga  kelgan 

muayyan fan sohasida qo‘llaniladigan usullar tizimi. 

Har bir

 

fundamental  fan,  mohiyat-e’tibori 

bilan, o‘z predmetiga va o‘ziga xos tadqiqot

 

usullariga ega bo‘lgan sohalar majmuidir. Fanda, ko‘p 

hollarda  tanlangan  metod

 

tadqiqotning  taqdirini  hal  qiladi.  Aynan  bir  daliliy  materialni  turli

 

metodlar  asosida  o‘rganish  ziddiyatli  xulosalarga  olib  kelishi  mumkin.  Ilmiy

 

bilishdagi  to‘g‘ri 

metodni xarakterlar ekan, F.Bekon uni, yo‘lovchining yo‘lini

 

yorituvchi chiroq bilan qiyoslaydi. 

Noto‘g‘ri  yo‘ldan  bora  turib,  y  yoki  bu  masalani

 

hal  qilishda  muvaffaqiyatga  erishishga  umid 

qilish mumkin emas. 3epo, nafaqat

 

natija, balki unga eltuvchi yo‘l ham to‘g‘ri bo‘lmog‘i lozim.

 

Fan metodlarining guruhlarga bo‘linishi bir nechta asoslarga ega. 

Bilish

 

jarayonida uning roli va 

o‘rni  nuqtai  nazaridan:  formal,  empirik,  nazariy-tadqiqot,  izohlash,  shuningdek,  boshqa 

metodlarga ajratish mumkin. O‘z navbatida, bilishning sifat va son, bilvosita va bevosita original 

hamda faoliyatli

 

metodlari ham mavjud. Metodlarni tanlash va turli metodik tadqiqot faoliyatida 

qo‘llash o‘rganilayotgan hodisa tabiati va qo‘yilgan vazifalar bilan xarakterlanadi.