Ijtimoiy siyosat

5.7.5-rasm. O„zbekistonda jamiyat tarkibida o„rta qatlamning 
ulushi
94
93
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг расмий (
www.stat.uz
) маълумотлари асосида 
муаллиф томонидан тузилган 
94
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг расмий (
www.stat.uz
) маълумотлари асосида 
муаллиф томонидан тузилган 

---

150 
Amalga oshirilgan tadqiqotlar tahlili ko‗rsatishicha keyingi yillarda 
mamlakatimizda amalga oshiriladigan aholini ijtimoiy himoya qilish va 
aholi izchil oshirishga qaratilgan aktiv ijtimoiy himoya dasturlarini 
yanada manzilliligi va samaradorligini oshirish uchun mintaqalarning 
o‗ziga xos xususiyatlarini inobatga olgan holda hududiy ijtimoiy himoya 
dasturlarini ishlab chiqish maqsadga muvofiq. Shu bilan bir qatorda, 
aholi jon boshiga to‗g‗ri keladigan daromad va xarajatlarning tarkibiy 
o‗zgarishi, asosiy oziq-ovqat mahsulotlari iste‘moli va uzoq muddat 
foydalaniladigan tovarlar bilan ta‘minlanganligi bilan bir qatorda, 
hududdagi yashash sharoiti va standartlari, aholining obod va zamonaviy 
uy-joylar bilan ta‘minlanganligi, aholi istiqomat qiladigan muhitni 
rivojlantirish va obodonlashtirish kabi omillarni inobatga olish va aholi 
uchun qulay yashash muhitini yaratishga e‘tiborni kuchaytirish zarur. 
Glossariy 
O„zbekcha 
Ruscha 
Inglizcha 
Izoh 
Umr 
davomiyligi 
Продолжительность 
жизни 
Life 
expectancy
Mamlakat aholisining o‗rta-
cha umr ko‗rish darajasi 
Demografik 
jihatdan yosh 
mamlakat 
Демографическая 
молодая страна 
Demographic 
young 
country 
Aholisi tarkibida 60 va undan 
katta yoshdagilarning ulushi 7 
foizdan kam mamlakatlar 
Keksayib 
borayotgan 
mamlakat 
Стареющая страна 
Aging 
country 
Aholisi tarkibida 60 va undan 
katta yoshdagilarning ulushi 
8-10 foiz bo‗lgan 
mamlakatlar 
Keksa 
mamlakat 
Старая страна 
Old country 
Aholisi tarkibida 60 va undan 
katta yoshdagilarning ulushi 
10-12 foiz bo‗lgan 
mamlakatlar 
Demografik 
keksa 
mamlakat 
Демографическая 
старая страна 
Demographic 
old country 
Aholisi tarkibida 60 va undan 
katta yoshdagilarning ulushi 
12 foizdan ko‗p bo‗lgan 
mamlakatlar 
Mehnatga 
layoqatli 
aholi 
Трудоспособное 
население 
Able-bodied 
population 
Ayollar uchun 16-55, erkaklar 
uchun 16-60 yoshdagi, 1,2 –
guruh nogironi bo‗lmagan 
aholi tarkibi. 
Quyi 
qatlamdan 
keksayish 
Старение с нижнего 
слоя 
Aging from 
lower layer 
Mamlakatda tug‗ilish 
koeffitsiyentining avvalgi 
yillarga nisbatan kamayib 
ketishi nazarda tutiladi. 
Ma‘lum bir mamlakatdagi 

---

151 
demografik vaziyatlar 
o‗zgarishi kuzatilgan 
taqdirda, ushbu mamlakatda 
20-30 yildan so‗ng aholi 
tarkibida pensiya yoshidagi 
aholi va mehnat resurslari 
o‗rtasidagi nisbat o‗zgarib 
boradi va natijada pensiya 
yoshidagi aholi soni ortib 
borishi kuzatiladi. 
Yuqori 
qatlamdan 
keksayish 
Старение с вернего 
слоя 
Aging from 
upper layer 
aholining umr davomiyligi 
ko‗rsatkichi va mutanosib 
ravishda mamlakatda pensiya 
yoshidan keyingi davrda 
kutilayotgan umr davomiyligi
ortib boradi. Ma‘lum bir davr 
o‗tgandan so‗ng esa aholi 
tarkibida pensionerlarning 
ulushi ortib borishi kuzatiladi. 
Demografik 
siyosat 
Демографическая 
политика 
Demographic 
policy 
tug‗ilishning o‗sishi va 
bolalar o‗limini kamaytirish 
yo‗li bilan aholi 
ko‗payishining optimal 
darajasini shakllantirish 
uchun shart-sharoitlar 
yaratishga qaratilgan siyosat 
Tug‗ilish 
koeffitsiyenti 
Коэффициент 
рождения 
Birth 
coefficient 
Yil davomida 
tug‗ilganlarning aholini yillik 
o‗rtacha soniga nisbati 
O‗lim 
koeffitsiyenti 
Коэффицент смерти 
Death 
coefficient 
Yil davomida o‗lganlarning 
aholini yillik o‗rtacha soniga 
nisbati 
Konsensus 
siyosati 
Политика 
консенсуса 
Consensus 
policy